Một ngày khám phá làng nghề ở Bến Tre

Làng nghề xã Phú Lễ, những con đường quanh co rợp bóng cây... là những điểm đến thú vị dành cho những người yêu thích khám phá văn hóa và cuộc sống dân dã, trù phú miền Tây. 

Xã Phú Lễ, huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre cách TP.HCM khoảng 200 km. Bạn sẽ có cảm giác thoải mái với đường rộng rãi, dễ đi. Xã có khoảng 500 hộ dân, cuộc sống rất bình yên và có tính cộng đồng cao. 

Nhớ hương cơm... “cứt dừa” nội nấu

Cơm “cứt dừa” - món ăn mà có lẽ nhiều người lần đầu nghe qua không khỏi sốc, thế nhưng, nó ngon lắm bạn ạ. 

 “Cứt dừa” ăn cùng với cơm gạo dẻo rất ngon. 

Cứ mỗi năm, vừa dứt tháng 7 mưa ngâu là đến giỗ nội tôi. Các con cháu lại làm cơm “cứt dừa” - món khoái khẩu của nội và cũng là của cả nhà ngày xưa, để cúng nội. Ngồi ăn, xúm nhau ôn lại kỷ niệm ngọt ngào cách đây hàng chục năm mà ngậm ngùi, thương nhớ nội không thôi, nhớ cả cái hương cơm ngày ấy nội nấu, ngon hơn chúng con nấu bây giờ nhiều lắm…

Ăn bánh canh bột xắt thịt vịt xứ dừa

Trưa muộn, chạy ngang Bến Tre, băng qua mấy con lộ nhỏ giữa vườn cây trái xanh mướt, tình cờ gặp cái quán nhỏ xíu với cái bảng “Bánh canh bột xắt thịt vịt”, chúng tôi mừng như “bắt được vàng”. 

Tô bánh canh thịt vịt bột xắt giá 15.000 đồng - Ảnh: TRÂN DUY 

Bảo khách vào quán, chị chủ quán giọng "đặc quẹo" Bến Tre nói như xin lỗi: “Trưa trật nên chị hết huyết vịt rồi”. Lâu lắm mới thấy bánh canh bột xắt nên đứa nào cũng phẩy tay qua quýt "không sao, không sao".

Ăn bánh canh hến và ốc hấp nước dừa ở Bến Tre

Những ngày mưa gió cứ kéo dài dai dẳng, ngồi đâu đó trong góc quán xì xụp húp tô bánh canh hến nóng hay mút từng con ốc thấm nước dừa béo ngậy thì không còn gì thú vị bằng. 

Món ăn tuy dân dã, quen thuộc và dễ chế biến nhưng chỉ ở Bến Tre mới bật lên được cái hồn cốt thơm ngon, bởi đây là quê hương của xứ dừa, những giọt nước cốt dừa béo ngầy ngậy trắng ngà quyện vào từng món ăn mới dễ làm say lòng du khách phương xa.

Bánh canh nấu hến nước dừa

Bánh canh là món ăn phổ biến ở miền Tây, từ bánh canh ghẹ ngon nức tiếng Kiên Giang, Cà Mau tới bánh canh thốt nốt ngọt ngào của đất An Giang thì Bến Tre cũng có bánh canh đặc sản đó là bánh canh hến nấu nước dừa. Thoạt nghe tên thực khách có thể hình dung độ béo thơm của món bánh này.

Dù là bánh canh ngọt hay mặn thì sợi bánh ấy ở miền Tây vẫn được làm ra chủ yếu từ bột gạo. Gạo ngâm nước vài tiếng đồng hồ cho mềm rồi đem đi xay mịn thành bột. Xay gạo xong lại cho tất cả vào cái bao vải, đặt bộ cối xay thật nặng lên trên để ép lấy bột. 

Bánh canh nấu hến nước dừa là món ăn ngon ở huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre. 

5 món ăn dân dã ở Bến Tre hấp dẫn du khách

Bến Tre không chỉ là vùng đất nổi tiếng bởi những cù lao đẹp và vườn dừa xanh mát rượi bên dòng sông Tiền thơ mộng, nơi đây còn được mệnh danh là vùng đất sản sinh ra những món ngon đậm chất miền tây Nam bộ. Những món ăn tuy dân dã nhưng có đầy sự phóng khoáng, tự nhiên như phản ánh đúng bản tính của người dân nơi đây.

1. Bánh canh bột xắt

Bánh canh bột xắt còn có tên gọi khác là bánh bột gạo. Cũng như bánh bột gạo ở những vùng miền khác, bánh canh bột xắt ở Bến Tre được làm từ nguyên liệu chính là gạo. Gạo vo sạch rồi đem ngâm mềm sau đó xay thành bột nước rồi cho vào túi vải để ráo nước. Tiếp đó sẽ bóp bột rồi rưới nước sôi lên để nhào thành thứ bột sú, rồi mới cán sợi, xắt thành từng miếng nhỏ, sợi nhỏ. Công đoạn này cần đòi hỏi sự tỉ mỉ, nhanh nhẹn và đòi hỏi công phu nhất nên qua quá trình này ta có thể lí giải được tại sao bánh lại có tên là bánh canh bột xắt. 

Ngôi mộ đại thần Phan Thanh Giản

Khu mộ Phan Thanh Giản tại xã Bảo Thạnh - Ảnh: L.C.T 

Về H.Ba Tri (tỉnh Bến Tre), ngoài khu lăng mộ Nguyễn Đình Chiểu ở thị trấn Ba Tri, tại xã Bảo Thạnh ven biển còn có khu mộ của đại thần Phan Thanh Giản, một nhân vật lịch sử triều Nguyễn gây nhiều tranh luận cho hậu thế. 

Theo đường nhỏ quanh co qua nhiều khúc rẽ, từ thị trấn Ba Tri đi khoảng 8 km dọc theo đường đê bao, chúng tôi đến khu mộ Phan Thanh Giản tọa lạc tại ấp Thạnh Nghĩa, xã Bảo Thạnh. Mặc dù hiện tại khu mộ được chính quyền quan tâm chỉnh trang khá khang trang với đền thờ và hệ thống tường rào bao quanh, nhưng do hẻo lánh xa xôi, cùng với những định kiến về lịch sử, nên rất ít người biết tới khu mộ.

Mắm tép cù lao Minh

Ở các sông rạch nước ngọt thuộc vùng cù lao Minh của tỉnh Bến Tre có rất nhiều tép bạc đất, kích thước cỡ hơn đầu đũa một chút, màu trắng, thịt trong, ngon, là nguyên liệu để làm mắm tép thích hợp nhất so với các loại tôm tép khác.

Người ta thu hoạch tép bằng cách chài lưới, đóng đáy trên sông rạch, đặt nò, lú trên ruộng… Tép bạc còn tươi rói, nhảy tanh tách, được chọn lấy những con tương đối bằng nhau, cắt đầu đuôi, rửa sạch để ráo.

Hủ tiếu patê, chỉ Bến Tre mới có!

Nói đến patê, chắc trong đầu bạn đang hình dung đến món patê gan heo béo ngậy thơm tho đúng không? 

Ngoài patê, tô hủ tiếu còn có thịt nạc, bao tử, gan, phèo... 

Người Bến Tre rất ưa hủ tiếu, ưa hơn bất cứ người dân ở miền Tây nào mà tôi biết. Ở đây người ta có thể ăn hủ tiếu tối ngày, từ hủ tiếu chay, hủ tiếu bò viên, hủ tiếu xương heo đến hủ tiếu thập cẩm… Và cũng duy chỉ có ở Bến Tre mới có món hủ tiếu không đụng hàng: hủ tiếu patê. 

Gỏi củ hũ dừa - món ăn tinh hoa của Bến Tre

Gỏi củ hũ dừa là món ăn "xa xỉ" của người dân tỉnh Bến Tre bởi muốn chế biến, người ta phải đốn một cây dừa để lấy phần non trắng muốt trên thân cây.

Khắp các đường quê, ngõ xóm ở Bến Tre đều là thiên đường của dừa. Đi đâu bạn cũng bắt gặp những cây dừa cao vút, tỏa bóng râm mát và cho trái sai trĩu trịt. Có lẽ vì vậy mà các món ăn ở đây đều cho thêm dừa để tăng hương vị. Tuy nhiên, món gỏi cổ hũ dừa không phải lúc nào cũng có thể được thưởng thức. Đây là món đặc sản mà người dân thường dùng để đãi khách quý.

Củ hũ dừa là phần trên của cây dừa, nằm sâu trong thân, bao gồm chồi non chưa nhú ra bên ngoài và cuống lá. Vì vậy để lấy củ hũ phải chặt cả cây dừa. 

Gỏi cổ hũ dừa, món ăn tinh hoa của người dân tỉnh Bến Tre. Ảnh: mientay 

Ngọt thơm bánh lá dừa Bến Tre

Độ dẻo của nếp, vị bùi của đậu, ngọt thơm của chuối, dịu nhẹ của lá dừa quyện vào vị béo nước cốt dừa đã tạo nên hương vị đặc trưng của bánh lá dừa, đặc sản quê hương Bến Tre, ai đã một lần thưởng thức sẽ nhớ mãi. 

Không chỉ người dân xứ dừa mới gói được bánh ngon, ai cũng có thể làm được chỉ cần đủ khéo tay. Nguyên liệu chính để làm bánh lá dừa không quá cầu kỳ, chỉ cần nếp, cơm dừa, đậu đen, đậu xanh, chuối và lá dừa để gói bánh. Phải chọn được nếp ngon, đều hạt, căng bóng, không bị vỡ, không có nhiều hạt màu vàng để bánh trắng và thơm. 

Với cách gói dân dã, hình dáng nhỏ xinh, nếp dẻo nhân thơm, thoang thoảng mùi lá dừa tươi, tất cả hòa quyện tinh tế trong từng chiếc bánh như gói cả ân tình người phương Nam... - Ảnh: Phan Phương 

Hương vị Tết qua chiếc bánh phồng Bến Tre

Bánh phồng nếp từ lâu đã trở thành món ăn dân dã quen thuộc, mang đậm hồn quê trong văn hóa ẩm thực Việt. 

Bánh phồng là loại bánh phổ biến ở miền Tây Nam Bộ nói chung và Bến Tre nói riêng. Cái tên này xuất phát từ đặc thù hình dáng bánh vì khi nướng lên bánh sẽ phồng to, tròn trịa. Bánh phồng nếp khá dễ làm, một người có thể tự làm bánh vào những lúc rảnh rỗi để ăn vặt cùng bạn bè. Vào những ngày cận Tết, nhiều người thường tụ tập quết bánh phồng sôi nổi, rộn ràng. Tiếng chày, tiếng cười nói cứ thế rộn rã cả ngày. 

Món quà miền Tây này bạn dễ dàng bắt gặp từ những cửa hiệu sang trọng đến các gánh hàng rong quen thuộc. Ảnh: Hiepcantho 

5 điểm ngắm hoa Tết đẹp nhất miền Tây

Thời tiết chuyển ấm áp, ánh nắng mặt trời chan hòa mùa xuân là thời điểm thích hợp nhất để ghé thăm vườn hoa. Nếu muốn làm 1 tour du lịch ngắm hoa miền Tây những ngày giáp Tết, bạn có thể tham khảo 5 làng hoa, cây kiểng sau:

1. Làng hoa Tân Quy Đông, Sa Đéc

Nói đến hoa, cây kiểng, không thể không nhắc đến làng hoa Sa Đéc trăm năm. Mùa Tết, làng hoa Tân Quy Đông trồng nhiều nhất là cúc: cúc mâm xôi, đại đóa, đồng tiền, vạn thọ… Bên cạnh đó là bát ngát thược dược, vạn thọ, hoa dâm bụt, mãn đình hồng, ớt kiểng…, ngoài ra còn có hàng trăm thực vật quý hiếm miền Nam. Vì vậy nơi đây mỗi mùa giáp tết đều tấp nập du khách tham quan, vừa ngắm hoa vừa chụp ảnh.

Nhà thờ Cái Mơn

Miền Tây Nam bộ không phải là nơi có đông giáo dân công giáo. Thế nhưng có một địa điểm ở Bến Tre, thời xưa đường xá đi lại rất khó khăn lại tập trung rất nhiều giáo dân, Nơi đây có cha sở người Pháp, là nơi các thừa sai người Pháp, Tây Ban Nha thường xuyên lui tới. Nơi đây có ngôi nhà thờ xưa vào bậc nhất Việt Nam. Đó là giáo xứ Cái Mơn.

Cái Mơn không hề là tên một đơn vị hành chánh Nhá nước nào, mà là tên của giáo xứ, giáo hạt (trực thuộc giáo phận Vĩnh Long). Xét theo vị trí địa lý thì vùng đất này thuộc xã Vĩnh Thành, huyện Chợ Lách, Bến Tre.

Theo sử sách ghi lại, từ năm 1700 Cái Mơn là trung tâm truyền giáo của các cha dòng Phanxicô. Cũng vào thời gian này (năm 1700) chúa Nguyễn cấm đạo gắt gao nên giáo dân từ Phú Yên tìm đường vào Nam để lánh nạn. Những gia đình giáo dân từ miền Trung đầu tiên tìm đến Cái Mơn lập nghiệp từ năm 1702, lập nên các họ đạo.

Từ năm 1802 đã có các cha thừa sai Pháp và Tây Ban Nha sang âm thầm giảng đạo. Cha sở Cái Mơn lâu năm nhất là cha Gernot, người Pháp (giáo dân Việt gọi là cha Quý). Ông nhận chức cha sở Cái Mơn suốt 48 năm (1864 - 1912). Ông chính là người cho xây nhà thờ Cái Mơn tồn tại đến ngày nay.

Nhà thờ Cái Mơn nằm bên quốc lộ 57, dưới chân cầu Cái Mơn Lớn. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Con đường đi qua vương quốc trái cây

Đi từ Sài Gòn tới Vĩnh Long con đường quen thuộc là đi cao tốc TPHCM - Trung Lương, quốc lộ 1 rồi qua cầu Mỹ Thuận, hoặc đi quốc lộ 1 (không qua cao tốc) tới cầu Mỹ Thuận luôn, khoảng cách từ 140 - 145 km. Đó có thể là con đường nhanh nhất, nhưng không phải ngắn nhất và có lẽ cũng hơi kém thú vị.

Bởi thế, khi có việc phải đi Vĩnh Long mà không bị bức bách về mặt thời gian, tui chọn lộ trình khác để... rong chơi cho vui vẻ. Lộ trình này đi thẳng vào Mỹ Tho rồi qua cầu Rạch Miễu sang Bến Tre, tiếp tục qua cầu Hàm Luông, rẽ sang quốc lộ 57 đi thẳng đến phà Đình Khao, qua phà là đến Vĩnh Long. Khoảng cách so với phương án trên là như nhau, nhưng tha hồ mà đủng đỉnh đi chơi, tham quan chỗ này chỗ nọ.

Với lộ trình này, tui có cả buổi sáng để làm việc và thăm viếng bạn bè tại Mỹ Tho, ăn trưa xong mới lên đường đi Vĩnh Long.

Lão nông sang Singapore trồng kiểng

Thật bất ngờ khi bắt gặp ở nhiều nơi danh tiếng tại Singapore những bộ kiểng thú - vốn là tác phẩm của một lão nông Nam bộ.

Vua kiểng thú

Không phải ngẫu nhiên mà cơ sở sản xuất cây kiểng của ông Năm Công từng vinh dự được Chủ tịch nước Trần Đức Lương và Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đến thăm. Nghệ nhân này từ lâu đã nổi tiếng với biệt danh “Vua kiểng thú xứ miệt vườn”. Anh Sơn Râu, một nghệ nhân bon sai của Hội Sinh vật cảnh Bến Tre, khi nghe chúng tôi nhờ dẫn đường đã nói chắc: “Tìm ai chứ tìm ông Năm Công dễ như chơi à. Từ đây (TP.Bến Tre), cứ chạy theo QL57 về hướng tây khoảng 45 km, đến đoạn xã Hưng Khánh Trung B, huyện Chợ Lách, nhìn bên tay phải vườn nhà nào rợp bóng kiểng thú, kiểng hình thì đó là nhà ổng”.

Cơ sở Hoa kiểng Năm Công, nhìn từ QL 57. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Cái Mơn là... cái gì?

Nhắc đến Cái Mơn

Những người sành ăn sẽ nghĩ ngay tới sầu riêng Cái Mơn, loại sầu riêng ngon nổi tiếng.

Các loại bánh dân gian từ chuối ở Bến Tre

Ngoài món kẹo dừa nổi tiếng, khi về các vùng nông thôn ở Bến Tre du khách sẽ có dịp được thưởng thức các loại bánh chuối quen thuộc nhưng cũng không kém phần lạ miệng.

Không chỉ có bánh chuối hay kẹo chuối mà ta thường thấy ở các quán hàng rong hay tiệm tạp hóa mà người dân Bến Tre còn chế biến chuối thành nhiều món dân dã đặc trưng nhưng vẫn không làm mất đi vị thanh ngọt tự nhiên của loại trái cây này

Chuối xiêm chín thường được dùng làm bánh bởi trái to, nhiều nhựa, khi xay thành bột nó quện sánh hơn so với các loại chuối khác. Ảnh: sangiaodich. 

Chợ Lách: “vương quốc” trái cây

Chợ Lách, Bến Tre là “vương quốc” trái cây của Việt Nam, trong đó sầu riêng là chủ lực.

Là "vua" trái cây, sầu riêng có khoảng 70 loại khác nhau nhưng sầu riêng Chợ Lách có các loại nổi tiếng là RI 6, cơm vàng hạt lép, Monthon (gốc Thái Lan), D6 (gốc Malaysia). Hình như thương người chăm sóc nên trái sầu riêng chín đa phần rụng lúc nửa đêm, số ít rụng vào chính ngọ. Hoa sầu riêng mọc thẳng từ thân, nụ giống trái sung, nở giấc xế chiều, màu trắng sữa, tung phấn và rụng ban đêm. Nhụy hoa xào vừa ngon, vừa tăng cường sinh lực. 

Những đặc sản trong vườn ông Tư Thành 

Đến Bến Tre thưởng thức đặc sản đuông dừa

Với nhiều người, việc nhìn những con đuông dừa to bằng ngón tay ngọ nguậy là đã thấy lạnh sống lưng. Nhưng với người dân Bến Tre thì đó là một tặng vật của thiên nhiên, một đặc sản mà không phải lúc nào cũng có.

Được mệnh danh là thủ phủ dừa của Việt Nam, Bến Tre có những vườn dừa trải dài mênh mông, xanh ngút ngàn. Cây dừa được trồng ở khắp nơi, từ những cù lao, ven kênh, ven đường cho đến những bờ đất ven biển. 

Dừa không chỉ có mặt trong đời sống của người dân Bến Tre mà dừa còn đi vào nền văn hóa ẩm thực nơi đây với những món ăn mang hương vị dừa. Hấp dẫn nhất phải kể đến các món được chế biến từ đuông dừa. 

Những con đuông dừa béo tròn hấp dẫn trong bát nước chấm 

Cầu Chẹt Sậy

Dân Bến Tre không xa lạ với cầu Chẹt Sậy. Đây là chiếc cầu bê tông cốt thép bắc qua kinh Chẹt Sậy trên tỉnh lộ 885, nối TP Bến Tre với huyện Giồng Trôm. Thế nhưng dân xứ lạ tới đây (như tui chẳng hạn) thì thấy có 2 chuyện ngồ ngộ.

Thứ nhất là cái tên Chẹt Sậy (thật ra ở nước ta có nhiều địa danh ngộ lắm). Tra tìm thì được giải thích thế này: Chẹt là chỗ hẹp. Áo chẹt là áo bó sát người, quần ống chẹt là quần có ống bó sát người. Kinh Chẹt Sậy là con đường nước xuyên qua rừng sậy um tùm, bị che khuất. Còn cầu Chẹt Sậy là chiếc cầu bắc qua kinh Chẹt Sậy.

Cầu Chẹt Sậy ngày xưa