Nằm trên núi Câu Lâu ở thôn Yên, xã Thạch Xá, huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội, chùa Tây Phương (tên chữ là Sùng Phúc tự) là một ngôi chùa cổ nổi tiếng với những nét đặc sắc trong kiến trúc và nghệ thuật
Theo một số sử liệu, chùa được thành lập từ thế kỷ 6-7 nhưng đã trải qua
nhiều lần trùng tu lớn trong lịch sử. Năm 1794, dưới thời nhà Tây Sơn,
chùa lại được đại tu hoàn toàn và hình dáng kiến trúc còn để lại như
ngày nay
Quần thể kiến trúc của chùa Tây Phương bắt đầu từ chân núi Câu Lâu, với công trình đầu tiên là Tam quan hạ
Từ Tam quan hạ có 237 bậc thang lát đá ong dẫn đến đỉnh núi
Cuối các bậc đá ong là Tam quan thượng
Sau Tam quan thượng, khuôn viên chùa hiện ra với không gian thoáng đãng, rợp bóng cây xanh
Chùa Chính là hạng mục trung tâm của chùa Tây Phương, có kết cấu
kiến trúc chữ Công, bao gồm các tòa Tiền đường, Trung đường
và Thượng điện, còn gọi là chùa Hạ, chùa Trung và chùa Thượng.
Mỗi tòa nhà có hai tầng mái kiểu chồng diêm, tường xây toàn bằng gạch
Bát Tràng nung đỏ, để trần mộc mạc, điểm những cửa sổ tròn với biểu
tượng sắc và không. Các cột gỗ đều kê trên đá tảng xanh, trong khắc hình
cánh sen
Mái lợp có hai lớp ngói: Mái trên có múi in nổi hình lá đề, lớp dưới là
ngói lót, còn gọi là ngói chiếu, hình vuông sơn ngũ sắc như màu áo cà sa
xếp trên những hàng rui gỗ làm thành ô vuông vắn đều đặn
Xung quanh diềm mái của ba toà nhà đều chạm trổ tinh tế theo hình lá triện cuốn
Trên mái gắn nhiều linh vật bằng đất nung, các đầu đao mái cũng bằng đất
nung đường nét nổi lên hình hoa, lá, rồng phượng giàu sức khái quát và
khả năng truyền cảm
Các tòa nhà được ngăn cách bởi khoảng sân trời thoáng đãng
Bàn thờ trong chùa Hạ.
Bàn thờ trong chùa Trung
Bàn thờ trong chùa Thượng.
Ngoài chùa Chính, trong khuôn viên chùa còn các công trình khác như nhà Tổ, nhà Mẫu, nhà Khách và một số am thờ nhỏ…
Chùa Tây Phương là nơi tập trung những kiệt tác hiếm có của nghệ thuật
điêu khắc tôn giáo bao gồm chạm trổ, phù điêu và tạc tượng. Khắp chùa
chỗ nào có gỗ là có chạm trổ
Các đầu bẩy, các bức cổn, xà nách, ván long... đều có chạm trổ đề tài
trang trí quen thuộc của dân tộc Việt: hình lá dâu, lá đề, hoa sen, hoa
cúc, rồng, phượng, hổ phù... rất tinh xảo được tạo ra dưới bàn tay thợ
tài hoa của các nghệ nhân mộc xứ Đoài.
Trong chùa có 64 pho tượng cổ cùng với các phù điêu có mặt tại mọi nơi. Các tượng tạc bằng gỗ mít được sơn son thếp vàng
Nhiều pho được tạc cao hơn người thật như 8 pho tượng Kim Cương và Hộ pháp, cao chừng 3 m, trang nghiêm phúc hậu
Đặc biệt, bộ tượng “18 vị La hán chùa Tây Phương” được coi là tác phẩm
kinh điển của nền nghệ thuật cổ Việt Nam. Bộ tượng này gồm hai tượng đặt
ở chùa Trung và 16 tượng ở chùa Thượng
Các bức tượng được tạo hình với những dáng điệu, biểu cảm nét mặt vô
cùng sinh động, là nguồn cảm hứng cho nhà thơ Huy Cận sáng tác những câu
thơ lay động lòng người trong bài thơ “Các vị La Hán chùa Tây Phương”
Quang cảnh nhìn từ sân chùa
Có thể nói, chùa Tây Phương là một trong những ngôi chùa cổ độc đáo
nhất Việt Nam, với sự kết hợp giữa kiến trúc truyền thống,
các tác phẩm nghệ thuật đặc sắc và cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp. Vào
năm 2014, chùa đã được công nhận là Di tích Quốc gia đặc biệt của
Việt Nam
Quốc Lê
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét