Tọa lạc tại số 3 Lê Trực, cạnh góc Đông Nam Hoàng thành Huế, Bảo tàng Mỹ thuật Cung đình Huế chính là điện Long An, một cung điện tráng lệ của nhà Nguyễn xưa
Tòa điện này được xây kiểu "trùng thiềm điệp ốc" như nhiều cung điện
khác ở Huế, gồm hai tòa nhà song song, nhà trước 7 gian với 8 bộ "vì kèo
chồng rường giả thủ", nhà sau 5 gian với 6 bộ "vì kèo cánh ác". Công
trình đặt trên nền cao 1,1m, vỉa ốp đá thanh
Phần mái điện Long An lợp ngói hoàng lưu ly, được chia làm ba tầng giống như phần mái của điện Thái Hòa trong Hoàng thành. Bờ nóc trên đỉnh mái và dải cổ diêm ngăn cách giữa mái thượng và mái hạ trang trí nhiều hoa văn sinh động
Hình tượng lưỡng long tranh châu trang trí trên đỉnh mái
Mặt ngoài điện lắp các khung cửa kính, một đặc điểm giống với tòa điện chính của cung Diên Thọ trong Hoàng thành
Điều khác biệt lớn giữa điện Long An so với các ngôi điện khác của nhà
Nguyễn là những chi tiết gỗ không sơn son thếp vàng mà chỉ để mộc trơn
Các bộ vì kèo được chạm trổ cực kỳ tinh xảo với hình “lưỡng long tranh
châu” hay hình rồng ngang, được coi là một trong những bộ vì kèo đẹp
nhất của cung điện Huế
Các liên ba, đồ bản chạm khắc nhiều bài thơ là trước tác của vua Thiệu
Trị, được bố trí sắp xếp hầu hết ở các khu vực bên trong ngôi điện một
cách hài hòa
Về mặt lịch sử, điện Long An đã trải qua rất nhiều thăng trầm, từng vài lần chuyển đổi công năng và một lần phải di dời địa điểm
Tòa điện này vốn là chính điện của cung Bảo Định, được xây dựng năm
1845, thời vua Thiệu Trị (1841-1847), tại bờ Bắc sông Ngự Hà (phường Tây
Lộc của TP Huế ngày nay) để làm nơi nghỉ lại của nhà vua sau khi tiến
hành lễ cày ruộng Tịch Điền - lễ mở đầu cho vụ mùa mới tổ chức đầu xuân.
Sau khi vua Thiệu Trị qua đời, điện Long An là nơi quàn thi hài của vua
trong 8 tháng, trước khi làm lễ Ninh lăng (đưa đi an táng). Bài vị của
vua Thiệu Trị cũng được đưa vào thờ tại điện Long An ngoài nơi thờ chính
thức trong Thế Miếu
Khi kinh thành Huế thất thủ năm 1885, quân Pháp tràn vào ngôi điện, làm
mất đi sự tôn nghiêm của một nơi thờ phụng. Sau biến cố này, bài vị của
vua Thiệu Trị được đưa vào thờ tại điện Phụng Tiên bên trong Hoàng thành
Sau khi cung Bảo Định bị triệt giải năm 1909, điện Long An được dời về
vị trí hiện nay để làm Tân Thơ Viện - nơi lưu giữ hàng ngàn tư liệu bằng
chữ Hán và cả chữ Pháp, chữ Anh - chủ yếu phục vụ cho các học sinh của
trường Quốc Tử Giám gần đó
Năm 1913, Hội Đô Thành Hiếu Cổ được thành lập với mục đích sưu tầm và
nghiên cứu những vấn đề liên quan đến văn hóa - lịch sử vùng đất Thừa
Thiên Huế và thời Nguyễn, đã lấy một góc của Tân Thơ Viện làm trụ sở.
Sau đó, hàng ngàn hiện vật được đưa về đây cất giữ.
Năm 1923, Tân Thơ Viện chuyển đổi thành Bảo tàng Khải Định, nơi gìn giữ
và trưng bày những hiện vật do những hội viên của Hội Đô Thành Hiếu Cổ
sưu tầm được
Sau nhiều thập niên chiến tranh, điện Long An đã may mắn không bị tàn
phá, vẫn còn khá nguyên vẹn sau hơn một thế kỷ tồn tại. Bảo tàng trong
điện vẫn còn hoạt động dưới sự quản lý của Trung tâm Bảo tồn Di tích cố
đô Huế với tên gọi Bảo tàng Mỹ thuật Cung đình Huế.
Ngày nay, đây là bảo tàng sở hữu bộ sưu tập hiện vật của thời Nguyễn vào
loại phong phú bậc nhất Việt Nam. Nhiều hiện vật trưng bày là vật dụng
đã từng qua tay các vị vua nhà Nguyễn
Vào năm 1993, điện Long An trở thành một di tích trong Quần thể di tích Cố đô Huế được công nhận là Di sản văn hóa thế giới ngày. Đến năm 1997, công trình này được công nhận là di tích cấp quốc gia của Việt Nam
Quốc Lê
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét