Đặc sản cháo "độc dược" bán xuyên đêm ở Hà Giang

Cháo ấu tẩu nấu từ một vị thuốc "độc" nhưng qua cách chế biến của đồng bào dân tộc H'Mông đã trở thành đặc sản nổi tiếng ở Hà Giang.

Du lịch Hà Giang đầu năm, những đặc sản như bánh tam giác mạch, cháo ấu tẩu, thắng cố, phở tráng kìm, thắng dền... là các món ngon khó lòng bỏ qua với du khách. Trong đó, cháo ấu tẩu là món ăn đặc biệt bậc nhất.

Cháo nấu từ củ ấu tẩu thường được dùng trong Đông y làm thuốc xoa bóp các chứng đau tê, nhức, mỏi. Nhưng củ ấu tẩu còn chứa aconitin, một chất rất độc có thể nguy hiểm tính mạng nếu chế biến không đúng cách. Vì đặc điểm này mà cháo ấu tẩu còn được gọi là cháo "độc dược".

Ấu tẩu có nhiều ở các vùng cao Hà Giang, còn được gọi là ấu tàu, ô đầu, gấu tàu, thảo ô... Củ tươi chứa độc nguy hiểm nhưng qua bàn tay chế biến của người H'Mông đã trở thành nhiều món ngon cũng như bài thuốc quý trị nhiều bệnh như giải cảm, giãn gân cốt, giúp ngủ ngon.

Củ ấu tẩu vừa là một loại thuốc vừa là một loại độc dược. Ảnh: BVCC

Ban đầu, cháo ấu tẩu được biết đến là món ăn giải cảm của người H'Mông. Dần dần, món cháo dân dã này trở thành đặc sản khiến nhiều thực khách phương xa tò mò. Ngày nay, cháo ấu tẩu đã được bán rộng rãi từ các bản làng vùng cao cho tới hàng quán ở thành phố Hà Giang, thu hút từ dân địa phương cho tới du khách vùng miền khác.

Cháo ấu tẩu nấu từ củ ấu tẩu, gạo, thịt lợn, trứng, rau, giò... Quy trình nấu cháo tốn nhiều thời gian, công sức và người nấu cũng phải có kinh nghiệm cùng sự kiên nhẫn.

Củ ấu tẩu phải sơ chế sạch sẽ bằng cách bỏ vỏ, ngâm nước gạo qua đêm cho mềm. Khi nấu, ấu tẩu được ninh chín ở nhiệt độ cao đủ thời gian để khử độc tính và tán nhuyễn. Tiếp đó, gạo và nước hầm xương thêm vào nồi ấu tẩu để đun thêm 2 - 3 tiếng, đến khi bốc hơi sùng sục là cháo chín có thể múc ra ăn.

Ngoài các thành phần phải có là gạo, ấu tẩu và nước hầm xương thì ngày nay, thực khách có thể chọn ăn thêm cùng trứng, thịt lợn băm, tim cật gà, rau hành...

Cháo nấu xong sẽ sánh quyện và có màu nâu vàng, khi ăn nhiều người thường đập thêm trứng gà, cho hành lá, tía tô trộn đều lên rồi thưởng thức. Cháo có vị bùi và đắng nhẹ, gần giống vị củ tam thất.

Cháo ấu tẩu, gà tần ăn đêm ở quán Thanh Hoa trên phố Nguyễn Thái Học, P Trần Phú, TP Hà Giang. Ảnh: Đan Thanh

Một điểm đặc biệt khác của cháo ấu tẩu là các quán cháo thường bán buổi tối xuyên đêm tới sáng hôm sau. Do cháo sẽ tăng tác dụng, giúp người ăn vào có giấc ngủ tốt hơn khi ăn về đêm. Những người ưa thích ăn cháo ấu tẩu thường trung tuổi, người đi buôn bán tứ xứ, du khách đường xa, các lái xe đêm...

Một bát cháo ấu tẩu ăn đêm sẽ đem lại cảm giác ấm bụng và cũng như liều thuốc bồi bổ xương cốt, giúp xóa tan mệt nhọc.

Một số địa chỉ ăn cháo ấu tẩu ở Hà Giang là Thanh Hoa (đường Nguyễn Thái Học, P. Trần Phú, TP Hà Giang), quán Hương (QL2, TP Hà Giang), quán Thùy Linh (đường Nguyễn Viết Xuân P. Trần Phú, TP Hà Giang); quán Thùy Linh quán Hoa Thế (QL4C, thị trấn Mèo Vạc)...

Đan Thanh

Lao động online - 14/02/2025