Dù niên đại đã tính đến hàng nghìn năm, song nền Văn hóa Sa Huỳnh (VHSH) chỉ mới được phát hiện vào năm 1909 bởi nhà khảo cổ người Pháp M.Vinet khi ông tìm thấy khoảng 200 chiếc mộ chum bên đầm An Khê (TX.Đức Phổ). Đây là lần đầu tiên nền văn hóa từng phát triển rực rỡ trên dải đất miền Trung được phát lộ. Kể từ đó, những di tích, hiện vật thuộc văn hoá Sa Huỳnh tiếp tục được nhiều thế hệ nhà nghiên cứu trong và ngoài nước dày công tìm kiếm, sưu tầm và nghiên cứu.
Quảng Ngãi được xem là cái nôi của VHSH với 26 di tích được khai quật trong số hơn 80 địa điểm được phát hiện và nghiên cứu. Qua các cuộc khảo cổ và hiện vật khai quật được, diện mạo của VHSH, từ nguồn gốc đến các giai đoạn phát triển, từ loại hình di tích di vật đến đặc trưng văn hóa ngày càng rõ nét.