Bác Ba Phi tên thật là Nguyễn Long Phi, sinh năm 1884, tại Rạch Mũi, Cái Rắn, huyện Cái Nước, là con thứ 2 trong một gia đình có 08 anh em. Bác Ba Phi là một lực điền giỏi võ và mê đờn ca tài tử, đặc biệt rất giỏi đờn cò. Sau khi sinh ông, ba mẹ ông do tránh sự truy đuổi bắt lính, phạt vạ và quấy rối của đám quan quân thời chúa Nguyễn đã chạy dạt sang trú ngụ tận Kênh Ngang, thuộc xã Khánh Hải, huyện Trần Văn Thời ngày nay.
Sau khi trở về, bác Ba Phi đã xin đến làm công tại nhà Hương Quản Tế (Trần Văn Tế). Thấy Hai Phi khỏe mạnh, thật thà, lại biết tính toán làm ăn, Hương quản Tế nhận vào làm công, dần dà cảm thông nên gả con gái là Trần Thị Lữ (thường được gọi là cô Ba Lữ). Lấy cô ba, Hai Phi được gọi là Ba Phi (gọi theo nhà vợ), cái tên Ba Phi chính thức xuất hiện từ đó. Dù mang tiếng lấy vợ, nhưng Ba Phi phải ở rể nhà vợ đúng 3 năm mới được gần gũi với người kề cận trăm năm với mình.
Cũng nhờ tính siêng năng cộng với sự cần cù sẵn có, bác Ba Phi đã khai khẩn được rất nhiều ruộng đất ở xứ U Minh Hạ lúc bấy giờ. Có được điền đất riêng, vợ chồng bác Ba Phi chăm lo xây dựng cơ nghiệp, ông huy động dân công, tá điền đào một con kinh giữa rừng U Minh chạy thẳng ra biển Tây để vận chuyển sản vật U Minh bán cho tàu buôn Pháp đậu trong Vịnh Thái Lan, sau đó bác Ba cho tá điền trồng tràm dọc theo hai bên bờ kinh, từ đó địa danh kênh Lung Tràm được hình thành cho tới ngày hôm nay.
Bác Ba Phi sống với bà Lữ nhiều năm nhưng không sinh được con. Thời gian này ông thường thay Hương quản Tế chở cá lên chợ Mỹ Tho (Tiền Giang) để bán và tham gia thi đấu võ đài, gặp và quen với bà Lê Thị Lượng (Hai Lượng) hai người đã sống với nhau, sinh được con trai tên là Nguyễn Tứ Hải. Vì biết không thể sống hòa thuận dưới một mái nhà với bà Lữ nên bà Lượng để con lại rồi về quê, sau đó đi thêm bước nữa với ông Phạm Văn Bút (quê xã Tạ An Khương Nam, huyện Đầm Dơi). Bà Lượng mất ngày 13/5/1984. Về sau này, bác Ba gặp và cưới bà Lữ Thị Cham (người Khmer Nam Bộ), sinh được ba người con và qua đời khi mới 24 tuổi…
Cuộc đời của Bác Ba hay nói chuyện tiếu lâm cho bà con vui, những câu chuyện Bác Ba kể dù là nói quá, cường điệu do Bác suy nghĩ, liên tưởng hay nhân cách hóa ai nghe cũng đều cười vui thoải mái tinh thần và thấy có tình có lý. Truyện Bác Ba Phi kể không để phê phán, đả kích ai, không có ý đồ hiểm ác mà là những câu chuyện phản ánh hiện thực xã hội sinh động, phản ánh vùng đất U Minh trù phú, giàu sản vật và con người phóng khoáng, nghĩa hiệp.
Năm 1942, giữa lúc cao trào cách mạng đang dâng cao, bác Ba tự nguyện hiến hàng trăm mẫu ruộng cho Đảng, Nhà nước để chia cho dân nghèo không có đất canh tác, Bác chỉ chừa lại vài mẫu cho gia đình canh tác sinh sống.
Bác Ba Phi qua đời vào ngày 6-12-1964 (nhằm ngày 3-11-1964 âm lịch), tại ấp Đường Ranh, xã Khánh Hải (nay là Kênh Ngang, ấp Lung Tràm, xã Khánh Hải). Khu lưu niệm bác Ba Phi hiện nằm trên phần đất của bà Lê Thị Anh, là con dâu thứ hai của ông, với tổng diện tích 3.278,5m2. Phía sau khoảng 200m là đến khu mộ có diện tích 12m2, bố trí mộ bác Ba Phi ở giữa và mộ vợ cả ở bên trái (từ ngoài nhìn vào) là bà Trần Thị Lữ, bên phải là vợ hai, bà Lữ Thị Cham. Ba ngôi mộ được xây dựng bằng bê-tông cốt thép, sơn nước. Mộ bác Ba được xây cao hơn mộ hai người vợ. Xung quanh mộ có trồng hoa và cây cảnh.
Bác Ba mất đi nhưng đã để lại một kho tàng truyện tếu lâm cho thế hệ sau, mặc dù không được ghi chép rõ ràng nhưng những mẫu chuyện kể như: Tàu rùa, câu ếch, rắn tát cá, nếp dẻo, cọp xay lúa,…vẫn được truyền miệng và lan tỏa từ Bắc chí Nam. Hễ khi thấy ai nói truyện dóc hay kể truyện tếu lâm thì mọi người đều ví von: “nói dóc như bác Ba Phi”. Với kho tàng truyện kể dân gian để lại, năm 2003, bác Ba Phi được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam truy tặng danh hiệu Nghệ nhân dân gian và tặng thưởng Huy chương “Vì sự nghiệp văn nghệ dân gian”.
Ngày 10/9/2015, UBND tỉnh Cà Mau đã công nhận Khu lưu niệm Nghệ nhân dân gian Nguyễn Long Phi (bác Ba Phi) là Di tích Lịch sử – Văn hóa cấp tỉnh. Huyện Trần Văn Thời đã lập dự án xây dựng Khu di tích bác Ba Phi để trở thành nơi lưu giữ những hình ảnh, những nét văn hóa đặc trưng của vùng đất cực Nam tổ quốc và phát triển ngành du lịch Cà Mau.
Ngày 10/9/2015, UBND tỉnh Cà Mau đã công nhận Khu lưu niệm Nghệ nhân dân gian Nguyễn Long Phi (bác Ba Phi) là Di tích Lịch sử – Văn hóa cấp tỉnh. Huyện Trần Văn Thời đã lập dự án xây dựng Khu di tích bác Ba Phi để trở thành nơi lưu giữ những hình ảnh, những nét văn hóa đặc trưng của vùng đất cực Nam tổ quốc và phát triển ngành du lịch Cà Mau.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét