Miền di sản Khmer giữa lòng Bảy Núi

Sau sáp nhập địa giới hành chính (7/2025), xã Ô Lâm, tỉnh An Giang sở hữu 6 Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Với hơn 65% dân số là người Khmer, địa phương đang nỗ lực bảo tồn, truyền dạy và quảng bá các giá trị đặc sắc, biến di sản thành nền tảng phát triển du lịch cộng đồng.

Múa trống Chhay dăm của đồng bào Khmer. Ảnh TL

Di tích cấp tỉnh Bình Phước: Đình thần Tân Lập Phú

Di tích Đình thần Tân Lập Phú tọa lạc tại khu phố Phú Xuân, phường Phú Thịnh, thị xã Bình Long, tỉnh Bình Phước.

Di tích Đình thần Tân Lập Phú được khởi dựng năm 1923, bởi lớp cư dân người Việt đầu tiên từ Bắc bộ, Bình – Trị – Thiên di cư đến khai phá vùng đất Tân Lập Phú, Bình Long. Đây là minh chứng cho quá trình vận động cư dân cũng như quá trình giao thoa văn hóa các cộng đồng người tại vùng đất Bình Long nói riêng và Bình Phước nói chung vào những năm đầu thế kỷ XX. Cũng giống như nhiều ngôi đình khác ở Bình Phước, Đình thần Tân Lập Phú mang nét kiến trúc, cách bài trí và sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của Đình làng Nam Bộ.

Miên man sóng hàng dương Phan Thiết

Với tôi thành phố Phan Thiết tựa như một tấm khăn voan bềnh bồng trên sóng biển. Bãi Đồi Dương trong xanh luôn hát bài ca dịu dàng mỗi khi bình minh lóe sáng. Lần nào tới Phan Thiết tôi cũng dừng chân trên cầu Lê Hồng Phong để ngắm dòng sông Cà Ty nhộn nhịp với những đoàn tàu đánh cá. Câu thơ của cố thi sĩ Xuân Diệu ngày nào lại vọng về: "Sông Cà Ty chảy lặng/ Bên biển cá Cồn Chà/ Một ngàn thuyền gắn máy/ Đi đánh cá gần xa" (Phan Thiết).

Bài ca cánh sóng

Phan Thiết có hai con sông chảy qua trước khi thoát ra biển Đông. Đó là sông Phú Hài và Cà Ty tựa như hai bím tóc của công chúa Pô sha I nư một biểu tượng của thành phố. Trung tâm là sông Cà Ty phân đôi khu dân cư cũ (phía Nam) bên chợ Phan Thiết sầm uất và khu đô thị mới (phía Bắc) có bãi Đồi Dương thơ mộng. Dòng sông Cà Ty bắt nguồn từ thượng nguồn núi rừng Tánh Linh. Đoạn chảy qua thành phố Phan Thiết dài chừng hơn 7km theo con triều lên xuống. Con sông luôn tấp nập tàu thuyền đánh cá của dân vạn chài đổ về bến cảng.

Di tích cấp tỉnh Bình Phước: Đình thần Thanh An

Di tích Đình thần Thanh An tọa lạc tại xã Thanh An, huyện Hớn Quản, tỉnh Bình Phước.

Di tích Đình thần Thanh An được xây dựng lần đầu tiên vào năm 1921, do ông Cả Chưa và một số người có uy tín trong làng vận động Nhân dân đóng góp xây dựng. Do sự tác động của chiến tranh, Đình thần Thanh An trải qua nhiều lần xây dựng và tu sửa nên không còn giữ được nét kiến trúc ban đầu. Tuy nhiên, Đình thần Thanh An vẫn lưu giữ được những giá trị cốt lõi của văn hóa truyền thống dân tộc và các giá trị tốt đẹp của Đình thần đối với đời sống xã hội.

Thăm ngôi chùa 800 năm tuổi từng là trung tâm Phật giáo lớn thời Trần

Tọa lạc tại thôn Tức Mặc, phường Nam Định, tỉnh Ninh Bình, chùa Phổ Minh (chùa Tháp) từng là trung tâm Phật giáo lớn thời Trần. Trải nhiều lần tu bổ, ngôi chùa vẫn giữ nét cổ kính độc đáo với sân chùa, tháp, cột kinh đến cổng Tam quan... in đậm dấu ấn văn hóa, tín ngưỡng của thời kỳ vàng son trong lịch sử.

Theo biên niên sử, chùa Phổ Minh được xây dựng vào năm 1262, ở phía tây cung Trùng Quang của các vua nhà Trần. Nhưng theo các minh văn trên bia, trên chuông thì ngôi chùa này đã có từ thời nhà Lý. Có thể chùa đã được xây dựng lại với quy mô rộng lớn từ năm 1262. Tuy đã nhiều lần tu bổ nhưng chùa vẫn còn giữ được nhiều dấu tích nghệ thuật đời Trần.

Đền thánh Kiên Lao - "tòa lâu đài cổ tích" giữa miền quê Bắc Bộ

Giữa miền quê Xuân Trường, Ninh Bình hiền hòa, Đền thánh Kiên Lao vươn mình nguy nga như một tòa lâu đài châu Âu.

Mặt tiền chính nhà thờ với những họa tiết chạm trổ tinh xảo, mang phong cách Gothic.

Chuyện bên dòng sông Buông

Ngoài chuyện địa lý và chuyện thời sự, bên dòng sông Buông còn có những chuyện đáng để kể khác.

Cầu sông Buông, nối Phước Tân và Long Thành. Ảnh: Xây dựng Hữu Lộc

Chuyện chiếc nồi đồng và những truyền thuyết

Người ta kể rằng thuở xưa ở gần đầu nguồn sông Buông có một bến sông mang tên Bến Tượng (chỗ voi tắm). Nơi đây có một tảng đá tròn to, hai bên hông nổi hai quai, phía dưới hơi bầu, nhìn giống như cái nồi đồng. Tảng đá tròn này rời, nhưng tự nhiên lại bị kẹt ở giữa ba mỏm đá châu vào nhau trong thế tam giác. Dưới dòng nước chảy, khối đá có lúc lăn tròn, có khi tự xây tứ phía, nhưng vẫn ở kẹt dưới 3 mỏm đá, không sao xê dịch đi được.

Di tích cấp tỉnh Bình Phước: Thành đất hình tròn Long Hà 1

Di tích cấp tỉnh: Thành đất hình tròn Long Hà 1

Di tích Thành đất hình tròn Long Hà 1 tọa lạc tại thôn 5A, xã Long Hà, huyện Phú Riềng, tỉnh Bình Phước.

Di tích Thành đất hình tròn Long Hà 1 có diện tích 77.470,9 m², toàn bộ diện tích di tích thuộc Nông trường 6, Công ty TNHH MTV Cao su Phú Riềng. Qua đợt khảo sát và đào thám sát tại di tích vào tháng 8/2017 có thể xác định đây là địa bàn cư trú của cộng đồng người tiền sử cách đây khoảng 4.000 – 3.000 năm. Đây là loại hình cư trú cổ xưa, độc đáo còn lại trên đất Bình Phước, là một mảng văn hóa cổ đặc biệt trong cả một dòng chảy văn hóa ở khu vực Đông Nam Á thời tiền sử.

Di tích cấp tỉnh Bình Phước: Thành đất hình tròn Thuận Lợi 1

Di tích cấp tỉnh: Thành đất hình tròn Thuận Lợi 1

Di tích Thành đất hình tròn Thuận Lợi 1 tọa lạc tại ấp Thuận Hòa 1, xã Thuận Lợi, huyện Đồng Phú, tỉnh Bình Phước.

Di tích Thành đất hình tròn Thuận Lợi 1 có diện tích 150.090,8 m², nằm trong diện tích cao su khai thác của Nông trường cao su Thuận Phú, Công ty Cổ phần Cao su Đồng Phú. Di tích được đào thám sát vào tháng 6/2012, gồm hai hố thám sát đồng hướng (Bắc – Nam), thu được 688 hiện vật gốm, 112 hiện vật đá. Qua đợt khảo sát và đào thám sát khảo cổ học tại di tích có thể xác định đây là loại hình cư trú có phòng thủ của nhóm cư dân cổ thuộc thời kì tiền sử, có niên đại khoảng 3.200 đến 2.500 năm cách ngày nay.

Mùa vàng trên cánh đồng Ngô Sơn

Những cánh đồng lúa Đông Xuân chín vàng rực khắp cao nguyên Gia Lai tạo nên bức tranh ngày mùa đầy sức sống. Trên cánh đồng Ngô Sơn (xã Chư Đang Ya, huyện Chư Păh), địa hình đặc trưng đồi núi bao quanh những thảm lúa vàng càng tô đậm chất thơ cho vùng đất này.

Niềm vui in đậm trên nét mặt người nông dân xã Chư Đang Ya khi đón một mùa vàng bội thu. Vụ Đông Xuân này, họ thu mỗi sào được 15 bao lúa tươi (khoảng 5-6 tạ lúa khô).

Người bản địa vẫn quen gọi đồng lúa Ngô Sơn là cánh đồng Dầu. Nhiều người từ lúc sinh ra, lớn lên trên lưng mẹ cho tới khi trưởng thành đã gắn bó với đồng làng. Với người Jrai sống bao đời dưới chân núi lửa Chư Đang Ya, cây lúa không chỉ là lương thực mà còn gắn với đời sống văn hóa, với những nghi lễ nông nghiệp độc đáo.

Khung cảnh tấp nập trên cánh đồng Ngô Sơn mùa thu hoạch lúa.