Bạt Quận công Dương Trí Trạch với việc dựng bia ở Quốc Tử Giám

Cùng với các vị danh nhân tiêu biểu khác, Bạt Quận công Dương Trí Trạch đã góp phần rất lớn trong việc tạo dựng, vun đắp nên bản sắc văn hóa đặc sắc của mảnh đất Hà Tĩnh.

Bạt Quận công Dương Trí Trạch quê ở làng Yên Huy, xã Bạt Trạch, huyện Thiên Lộc, nay thuộc xã Khánh Vĩnh Yên, huyện Can Lộc. Ông sinh năm Bính Tuất (1586), dưới thời vua Lê Thế Tông. Thuở nhỏ, ông là người thông minh học giỏi nhưng đi thi chỉ đỗ Tú tài, rồi không đi thi nữa. Khi có việc làng, nhiều người hạch sách không cho ngồi cùng chiếu trên, rồi lại có người khích bác nên đến lúc gần 30 tuổi, ông mới quyết tâm học tập để theo nghiệp khoa cử. Tại khoa thi năm Kỷ Mùi (1616), niên hiệu Hoàng Định năm thứ 20, đời vua Lê Kính Tông, ông dự thi Đình, đỗ Đệ Tam giáp đồng Tiến sĩ xuất thân.

Bạt Quận công Dương Trí Trạch 2 lần làm Chánh sứ sang nhà Minh giao hảo. Ảnh minh họa: INT

Ngôi chùa từng là cơ sở kháng chiến ở Cẩm Giàng

Không chỉ là nơi thờ Phật, chùa Kim Quan ở thị trấn Cẩm Giang (Cẩm Giàng, Hải Dương) từng là cơ sở kháng chiến thời chống thực dân Pháp.

Khuôn viên chùa Kim Quan

Vì sao nơi thờ Thái hậu triều Lý Hoàng Thị Hồng có tên là đền Chợ Cháy?

Đền Cẩm Chế ở thôn Du La, xã Cẩm Chế (Thanh Hà, Hải Dương) là nơi thờ Thái hậu triều Lý Hoàng Thị Hồng. Tuy nhiên, người dân biết tới đền nhiều hơn với tên gọi là đền Chợ Cháy. Vậy tại sao đền mang tên gọi này?

Đền thờ Thái hậu triều Lý Hoàng Thị Hồng ở thôn Du La, xã Cẩm Chế (Thanh Hà)

Bức tranh sắc màu du lịch Long An

Trung tâm Tp. Tân An, thủ phủ của tỉnh Long An. Ảnh: Nguyễn Luân/ Báo ảnh Việt Nam

Trong vài năm trở lại đây, Làng nổi Tân Lập hay Cánh đồng bất tận, Khu sinh thái Đồng Tháp Mười đã trở thành những điểm du lịch của Long An hấp dẫn nhiều du khách tìm đến trải nghiệm. Đặc biệt, với vị trí tiếp giáp TP.HCM, là cửa ngõ nối liền miền Đông Nam bộ với khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), rất thuận lợi cho người dân vùng lân cận chọn lựa các hoạt động du lịch theo tour hoặc tự túc trong ngày, ngắn ngày hay vào dịp cuối tuần để khám phá Long An.

Khám phá quần thể Khu di tích Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác

Các địa danh thuộc quần thể Khu di tích Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác (Hương Sơn, Hà Tĩnh) là nơi để người dân đến tham quan, tìm hiểu, tưởng nhớ công ơn của Đại danh y.

Lê Hữu Trác hiệu là Hải Thượng Lãn Ông, sinh ngày 12/11/1724, tại quê cha ở thôn Văn Xá, làng Liêu Xá, huyện Đường Hào, phủ Thượng Hồng, trấn Hải Dương (nay là xã Liêu Xá, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên). Ông mất vào ngày Rằm tháng Giêng năm 1791 tại quê mẹ là xứ Bàu Thượng, xã Tình Diệm, tổng Hữu Bằng (nay là thôn Bảo Thượng, xã Quang Diệm, huyện Hương Sơn). Tại Hương Sơn, quần thể khu di tích Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác là nơi yên nghỉ, thờ tự, lưu giữ di sản của Đại danh y, đã được xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia năm 1990. Ảnh: Quê mẹ Hải Thượng Lãn Ông ở thôn Bảo Thượng, xã Quang Diệm, nhìn từ trên cao.

Cây kẹo kéo ngày xưa

Hồi đó, trước cổng trường tiểu học của tôi có một ông già chuyên bán kẹo kéo bằng cách cho quay số may mắn. Ông chạy chiếc xe đạp cũ, chở thỏi kẹo kéo trắng, bự bằng bắp tay người lớn. Nhiều món đồ chơi tặng thưởng được ông treo lủng lẳng quanh xe, đặc biệt là cây đèn pin mới cáu. Ông nói đó là phần thưởng cho ai quay trúng ô “đặc biệt”, còn nếu quay trật hết, vẫn được cây kẹo kéo ngọt ngây.

Vãng cảnh chùa Hang

Dịp cuối tuần hay những ngày rảnh rỗi, nếu muốn tìm nơi thanh tịnh thư giãn, hãy ghé qua chùa Phước Điền (còn gọi là chùa Hang) tọa lạc trên triền núi Sam (TP. Châu Đốc). Với kiến trúc độc đáo, cùng khung cảnh xanh mát, chùa Phước Điền là một điểm đến ấn tượng tại thành phố vùng biên.

Khung cảnh chùa Hang hài hòa với thiên nhiên

Côn Đảo – đánh thức những tiềm năng

Huyện đảo Côn Đảo là quần đảo gồm 16 đảo lớn, nhỏ thuộc tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, nằm trên vùng biển phía Nam Biển Đông của Việt Nam. Ảnh: Lê Minh/ Báo ảnh Việt Nam

Côn Đảo có thế mạnh là đảo tiền tiêu của Việt Nam lại rất gần các đường hàng hải quốc tế và có lợi thế lớn về phát triển kinh tế biển như du lịch biển, hậu cần nghề cá, dầu khí, vận tải biển… Nếu các tiềm năng này được đánh thức và có cơ chế thúc đẩy phát triển bền vững thì huyện đảo này sẽ sớm có cơ hội trở thành điểm sáng về phát triển kinh tế biển của vùng Đông Nam Bộ và cả nước.

Mùa lau bên sông Thu Bồn

Đồng cỏ lau tại xã Duy Hòa, Duy Xuyên, nở trắng bên sông Thu Bồn tạo nên khung cảnh thơ mộng, hút khách đến chụp ảnh.

Bãi lau rộng khoảng 15 ha, nằm trên bãi bồi ven sông thu Bồn, gần cầu Giao Thủy. Một phần bãi được người dân sử dụng trồng trọt và chăn thả trong mùa khô.

Khám phá di sản nghề thuốc của Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác

Tại quê ngoại Hà Tĩnh, Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác đã dành trọn cuộc đời để nghiên cứu về y thuật, chữa bệnh cứu người. Nhiều di sản y học vô cùng quý báu được Đại danh y để lại cho hậu thế.

Đại danh y Lê Hữu Trác hiệu là Hải Thượng Lãn Ông. Ông sinh ngày 12/11/1724 tại quê cha là thôn Văn Xá, làng Liêu Xá, huyện Đường Hào, phủ Thượng Hồng, trấn Hải Dương (nay là xã Liêu Xá, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên). Ông mất vào ngày rằm tháng Giêng năm 1791 tại quê mẹ là xứ Bàu Thượng, xã Tình Diệm, tổng Hữu Bằng (nay là xã Quang Diệm, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh). Trong suốt thời gian ở quê mẹ, Hải Thượng Lãn Ông đã chuyên tâm nghiên cứu y thuật, chữa bệnh cứu người. Nhiều di sản nghề thuốc quý được lưu truyền, trở thành tư liệu quý để hậu thế tiếp tục nghiên cứu, ứng dụng hiệu quả trong chữa bệnh.

Hiện nay, tại nhà đón tiếp thuộc khu nhà thờ Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác (xã Quang Diệm, Hương Sơn) đang trưng bày một số bản phục chế dụng cụ nghề thuốc, bản sách thuốc: Hải Thượng Lãn Ông toàn thư, Y gia tâm lĩnh, Hải Thượng Y tông tâm lĩnh...

Một số dụng cụ: dao cầu, thuyền tán được Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh Hưng Yên phục chế và cung tiến để trưng bày tại nhà thờ Hải Thượng Lãn Ông ở Hương Sơn.

Dao cầu là dụng cụ làm thuốc thường được Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác sử dụng để cắt thuốc, kê đơn, chữa bệnh cho người dân. Đây là một loại dao đặc thù với thiết kế theo lối đòn bẩy, một đầu dao gắn vào trụ của bàn tọa và cầu dao, một đầu cán vểnh để giảm lực khi kéo miết.

Ngoài dao cầu, thuyền tán cũng là dụng cụ làm thuốc được Đại danh y Lê Hữu Trác sử dụng để bào chế thuốc. Dụng cụ này thường được dùng để tán các loại thảo dược khô, cần tán mịn để làm thuốc tán hoặc luyện hoàn, với hàm lượng vừa và nhỏ.

Tại nhà đón tiếp thuộc khu nhà thờ Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác cũng đang lưu giữ một số bộ sách (phục chế) của Đại danh y như: Hải Thượng Y tông tâm lĩnh, Hải Thượng Lãn Ông toàn thư, Y gia tâm lĩnh... Những bộ sách này thể hiện một hệ thống quan niệm y học chặt chẽ, nhất quán, đánh dấu bước tiến của sự nghiệp y học cổ truyền Việt Nam.

Trong khuôn viên của thờ Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác, chính quyền địa phương và Ban quản lý cũng dành nhiều thời gian để trồng và chăm sóc hơn 60 loài cây thuốc quý. Đây là những cây thuốc được sử dụng trong các bài thuốc chữa bệnh của Đại danh y.

Vườn thuốc cũng là địa điểm được nhiều du khách tới tham quan, tìm hiểu.

Ngoài một số tư liệu nghề thuốc của Đại danh y được trưng bày ở khu nhà thờ Hải Thượng Lãn Ông (xã Quang Diệm, huyện Hương Sơn) thì tại Bảo tàng Hà Tĩnh cũng đang lưu giữ 2 tấm mộc bản của bộ Tân thuyên Hải Thượng y tông tâm lĩnh. Bộ sách thuộc trong các quyển: Lĩnh Nam bản thảo quyển thượng và quyển hạ được khắc in vào thời vua Hàm Nghi, nguyên niên 1885. (Trong ảnh: Mộc bản trang 8 trong quyển 12 Lĩnh Nam bản thảo - quyển thượng đang được lưu giữ lại Bảo tàng Hà Tĩnh). 

2 mộc bản là hiện vật gốc quý góp phần cho việc mở rộng nghiên cứu về các bộ sách đông y do Đại danh y Lê Hữu Trác biên soạn vào thế kỷ XVIII. (Trong ảnh: Mộc bản trang 9 trong quyển 13 Lĩnh Nam bản thảo - quyển hạ đang được lưu giữ lại Bảo tàng Hà Tĩnh).

Bên cạnh đó, tại Bảo tàng Hưng Yên còn lưu giữ 2 tấm mộc bản sách "Tâm đắc thần phương". Đây là một tập trong bộ "Hải Thượng Lãn Ông Y tâm tông lĩnh" gồm 70 phương chọn lọc trong Phùng thị cẩm nang đã được tâm đắc, có phân tích y lý dược lý. (Hình ảnh được Bảo tàng Hà Tĩnh sưu tầm trong năm 2024).

Anh Thùy - Ngọc Thắng

Báo Hà Tĩnh online - 09/11/2024