Mang Thít - làng gạch gốm trăm năm tuổi ở Vĩnh Long

Nằm bên dòng sông Cổ Chiên thơ mộng là hàng trăm mái vòm lò gốm, lò gạch khổng lồ đỏ rực màu đất nung của làng gạch, gốm Mang Thít.

Trước sắp xếp, làng gạch gốm Mang Thít nằm trải dài 30 km thuộc địa bàn TP Vĩnh Long, thị trấn Long Hồ, huyện Mang Thít (cũ), nay thuộc xã Long Hồ, xã Nhơn Phú. Thời kỳ thịnh vượng nhất (đầu thế kỷ 21) làng có hơn 3.000 lò nung nên được gọi ví như “vương quốc lò gạch” hay “vương quốc đỏ” của vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Bánh tráng Thuận Hưng - đặc sản giữ "hồn" đất Tây Đô

Nằm bên dòng sông Hậu hiền hòa, làng nghề bánh tráng Thuận Hưng (phường Thuận Hưng, TP Cần Thơ) là điểm đến quen thuộc, góp phần làm nên bức tranh văn hóa đa sắc màu của vùng đất Tây Đô, nơi nổi tiếng với bến Ninh Kiều, chợ nổi Cái Răng, chợ đêm Tây Đô cùng nhiều làng nghề truyền thống khác.

Giữ trọn hương vị qua hơn hai thế kỷ

Hơn 200 năm qua, nghề làm bánh tráng tại phường Thuận Hưng, thành phố Cần Thơ vẫn giữ được nét tinh hoa truyền thống, trở thành một di sản văn hóa phi vật thể của quốc gia và là niềm tự hào của vùng đất Tây Đô.

Nghệ nhân Nguyễn Thị Bưng hơn 40 năm gắn bó với nghề

Làng gốm cổ Kim Lan nghìn năm tuổi bên bờ sông Hồng

Nhắc tới làng gốm cổ Hà Nội, nhiều người thường nghĩ ngay đến Bát Tràng, nhưng ít ai biết rằng làng gốm Kim Lan đã tồn tại cả nghìn năm trước.

Cách trung tâm Hà Nội khoảng 20 km, làng gốm Kim Lan (xã Kim Đức, huyện Gia Lâm cũ, nay là xã Bát Tràng, Hà Nội) nép mình bên dòng sông Hồng đỏ nặng phù sa, chỉ cách làng Bát Tràng dòng kênh mang tên Bắc Hưng Hải.

Đây là một làng nghề truyền thống có lịch sử lâu đời, được biết đến là nơi sản xuất gốm sứ cho kinh thành Thăng Long xưa. Nghề gốm ở đây bắt đầu từ thế kỷ VIII và phát triển hưng thịnh cho đến thế kỷ XVIII.

Làng gốm Kim Lan nổi danh kinh thành Thăng Long xưa. Ảnh: Hán Trang

Búa rèn là tiếng của bản, lửa lò là lửa của tổ tiên để lại

Giữa vùng núi đá khô cằn và hiểm trở của tỉnh Điện Biên, nơi tưởng như chỉ có gió và sương mù bủa vây quanh năm, vẫn có những thanh âm rộn rã của tiếng búa rèn vang vọng từ các bản làng của đồng bào dân tộc Mông. Nghề rèn truyền thống không chỉ là một phương tiện mưu sinh mà còn là biểu tượng văn hóa, là niềm tự hào của người Mông trong hành trình gìn giữ bản sắc giữa vòng xoáy đổi thay của cuộc sống hiện đại.

Người thợ rèn khéo léo thực hiện từng công đoạn để có được một sản phẩm tốt nhất

Không gian giới thiệu nghề làm giấy dó làng Bưởi

Giữa nhịp sống sôi động của phố thị, làng Yên Thái thuộc phường Bưởi, quận Tây Hồ, Hà Nội - nơi từng vang vọng tiếng chày giã dó trong quá khứ, nay được đánh thức trong một không gian văn hóa đặc biệt, giới thiệu nghề truyền thống làm giấy dó.

Phòng trưng bày về sự hình thành của làng nghề giấy dó Yên Thái xưa tại phường Bưởi, Tây Hồ, Hà Nội. Ảnh Khánh Long/Báo ảnh việt Nam

Nghề làm ngói âm dương 'biến đất thành tiền' của đồng bào Nùng ở Lũng Rì

Thuộc một trong 3 làng nghề được UBND tỉnh Cao Bằng công nhận là làng nghề truyền thống vào đầu năm 2024, đến nay, 23/80 hộ dân xóm Lũng Rì vẫn duy trì nghề làm ngói âm dương tăng thu nhập, bảo tồn nghề truyền thống của địa phương.

Xóm Lũng Rì, xã Tự do, huyện Quảng Hòa, tỉnh Cao Bằng được biết đến là làng nghề truyền thống trăm năm của người Nùng chuyên sản xuất ngói âm dương.

Hiện nay, 23/80 hộ dân ở xóm Lũng Rì vẫn duy trì nghề này, các hộ gia đình có thêm nguồn thu nhập ổn định, kinh tế gia đình phát triển, thu nhập từ làm ngói âm dương của các hộ bình quân từ 25-40 triệu đồng mỗi năm.

Ông Lương Văn Né có trên 30 năm kinh nghiệm làm ngói đất nung. Ông kể: Để làm ra những viên ngói âm dương chất lượng cao, công đoạn chọn đất đóng vai trò vô cùng quan trọng và được thực hiện một cách tỉ mỉ, thủ công.

Xóm Lũng Rì, xã Tự do, huyện Quảng Hòa, tỉnh Cao Bằng là nơi sinh sống của 80 hộ dân người Nùng và là làng nghề làm ngói âm dương truyền thống hàng trăm năm

Khám phá làng nghề dệt lụa Nha Xá: Rực rỡ sắc màu truyền thống trên khung lụa

Những ngày nắng nhẹ trên sân phơi lụa của làng nghề dệt lụa Nha Xá, xã Mộc Nam, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam. Hoà trong nhịp thoi đưa rộn rã đầu thôn cuối xóm là những khoảng không gian rực rỡ sắc màu của lụa.

Làng nghề dệt lụa Nha Xá bừng lên sắc màu rực rỡ trên những sân phơi lụa.

Du lịch làng hương Phú Lộc Quảng Nam

Du lịch làng hương Phú Lộc Quảng Nam, một trong những làng nghề làm hương truyền thống lâu đời nhất miền Trung, đã tồn tại và phát triển hơn một thế kỷ qua.

Về Phú Lộc, miền hương sắc thấm đẫm hồn quê Quảng Nam

Khám phá làng hương Phú Lộc Quảng Nam, nơi những "đóa hoa" hương rực rỡ khoe sắc giữa làng quê yên bình, lưu giữ nét văn hóa truyền thống trăm năm tuổi của xứ Quảng.

Giữa khung cảnh làng quê thanh bình, nghề làm hương nơi đây vẫn miệt mài tỏa hương, là niềm tự hào của bao thế hệ người dân Phú Lộc.

Nghề hấp cá, mực ở Quy Nhơn: Giữ lửa trong gian bếp nồng mùi biển

Giữa lòng phường Hải Cảng (TP Quy Nhơn, Bình Định), nơi tàu thuyền ra vào tấp nập mỗi sớm chiều, vẫn tồn tại những căn bếp đỏ lửa, nơi người dân mưu sinh bằng một nghề ít được nhắc tên: nghề hấp cá.

Cá, mực được rải muối trước khi hấp để làm sạch - Ảnh: DŨNG NHÂN

Ngọt mát hến dòng La

Qua bao thăng trầm, nghề đãi hến vẫn được người dân làng Bến Hến (xã Trường Sơn, huyện Đức Thọ, Hà Tĩnh) nỗ lực gìn giữ, góp phần bảo tồn bản sắc và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần.

Nằm ven bờ sông La hiền hòa, ngôi làng Bến Hến thuộc xã Trường Sơn, huyện Đức Thọ, Hà Tĩnh đã gắn liền với nghề “đãi hến” trong hơn 300 năm qua.

Nghề nhuộm vải chàm của người Nùng

Bình Gia là huyện miền núi của tỉnh Lạng Sơn có đông đồng bào DTTS sinh sống, trong đó dân tộc Nùng chiếm 62% dân số toàn huyện.

Những hạt bông được người dân thu hái từ nương về mang ra phơi

Hối hả làng trống Hoàng Hà dịp cuối năm

Những ngày cuối năm, không khí ở làng trống Hoàng Hà sôi động, bận rộn hơn, nhiều hộ làm ngày, làm đêm để đáp ứng nhu cầu tăng cao dịp tết Nguyên đán và phục vụ mùa lễ hội đầu năm mới.

Có lịch sử hàng trăm năm, làng trống Hoàng Hà ở xã Diễn Hoàng (huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An) độc đáo khi bí quyết làm nghề chỉ được truyền bá trong dòng họ Nguyễn.

Trống Hoàng Hà có lịch sử hàng trăm năm. Ảnh: Phú Hương

Lò Lu ở Tương Bình Hiệp

Lò lu Đại Hưng ở Tương Bình Hiệp

Hình trên là tui, chụp tại lò lu Đại Hưng, trên đường Lò Lu ở Tương Bình Hiệp, Thủ Dầu Một - tức là có một làng nghề làm lu ở đây. Vậy mà tìm trên Google hoặc hỏi các AI như ChatGPT, Gemini về các làng nghề ở Tương Bình Hiệp, Thủ Dầu Một, Bình Dương, tụi nó lại giới thiệu ngay đến làng sơn mài Tương Bình Hiệp. 

Thậm chí, khi được hỏi rằng có làng nghề gốm ở Tương Bình Hiệp hay không, Gemini đã trả lời như sau:

Không, Tương Bình Hiệp không nổi tiếng với làng nghề gốm theo nghĩa là một làng nghề quy mô lớn và đặc trưng như sơn mài. Làng nghề truyền thống chủ đạo, nổi tiếng và được biết đến rộng rãi nhất của phường Tương Bình Hiệp (TP. Thủ Dầu Một) là làng nghề sơn mài.

Làng gốm cổ duy nhất còn lại ở Tây Nguyên

Ở xã Yang Tao, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk có làng gốm thủ công của người Mnông. Đây là làng gốm cổ duy nhất còn lại trên địa bàn Tây Nguyên.

Sau khi lấy đất sét về, bà con loại sạch tạp chất, đặt đất lên cối giã nhuyễn rồi mới tạo phôi để chế tác sản phẩm. Khác với cách làm gốm ở các vùng miền, người M'Nông không dùng bàn xoay mà để đất nhuyễn trên đế gỗ có chiều cao khoảng 70 cm, người làm gốm di chuyển quanh đế. Sau đó, người làm gốm sử dụng thanh tre vót mỏng để tạo hình, dùng miếng vải ướt để làm nhẵn sản phẩm, rồi phơi sản phẩm đến độ khô nhất định, nghệ nhân mới dùng que vẽ hoa văn, họa tiết, lấy hòn đá cuội chà bề mặt cho bóng, rồi tiếp tục phơi khô trong bóng râm.

Cuối cùng các sản phẩm gốm được xếp trên đống củi khô. Sản phẩm nhỏ xếp bên trong, lớn xếp xung quanh phía ngoài, rồi đốt lửa nung gốm đến khi tất cả đỏ rực. Cuối cùng là sử dụng vỏ trấu, mùn cưa để hun tạo màu đen bóng đặc trưng riêng của gốm Yang Tao.

Dưới đây là hình ảnh công đoạn làm gốm thủ công của người Mnông:

Các gùi đất sét nghệ nhân đào về để làm nguyên liệu

Đặt đất lên mặt sau của cối gỗ để giã

Công đoạn giã đất cho thật nhuyễn

Trong quá trình giã đất phải thêm nước cho đất mềm và nhuyễn

Tạo phôi sản phẩm gốm

Phôi đất để làm sản phẩm

Người làm gốm xoay quanh khối gỗ để tạo hình sản phẩm

Dùng que tre vót mỏng làm nhẵn mịn bề mặt ngoài sản phẩm

Sản phẩm gốm của người Mnông có màu đen được hun từ vỏ trấu

Lê Hường

Dân tộc và Phát triển - 20/10/2023

Gốm Yang Tao - Nghệ thuật từ đôi tay người phụ nữ M'nông

Tại những buôn làng Tây Nguyên, mỗi sản phẩm thủ công không chỉ là vật dụng mà còn là tác phẩm nghệ thuật mang dấu ấn văn hóa. Những chiếc bình gốm, ché hay con vật bằng đất sét là kết tinh từ đôi tay khéo léo của những người phụ nữ buôn làng - nơi sự sáng tạo hòa quyện với tình yêu đất đai, quê hương.

Phụ nữ M'nông ở buôn Dơng Bắk (xã Yang Tao, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk) nặn gốm

Thơm ngon mật ong ở rừng tràm Trà Sư

Từ lâu, rừng tràm Trà Sư (TX. Tịnh Biên) được biết đến là điểm tham quan, du lịch đậm chất hoang sơ, gần gũi thiên nhiên, với hệ sinh thái đất ngập nước đa dạng. Hàng năm, nơi đây thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham quan, trải nghiệm.

Đến đây, du khách leo lên gác vọng, phóng tầm mắt nhìn về bốn hướng sẽ thấy từng đàn chim, cò đậu chi chít trên đọt cây.

Thăm làng nghề truyền thống thổ cẩm Khmer Văn Giáo

Trải qua bao thăng trầm, với sự quan tâm của chính quyền địa phương cùng khát vọng gìn giữ làng nghề truyền thống, các nghệ nhân làng nghề dệt thổ cẩm của đồng bào dân tộc thiểu số Khmer (ấp Sray Skoth, xã Văn Giáo, TX. Tịnh Biên) vẫn gìn giữ được bản sắc văn hóa truyền thống…

Đến ấp Sray Skoth, chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp hình ảnh người phụ nữ Khmer bên khung cửi đang dệt thổ cẩm truyền thống của dân tộc mình. Từ bàn tay khéo léo, sự sáng tạo của người phụ nữ Khmer, nhiều sản phẩm thổ cẩm Khmer đã có mặt ở nhiều nơi trên đất nước và được người tiêu dùng ưa chuộng.

Từ sản phẩm truyền thống ban đầu, thợ dệt sáng tạo hoa văn cách điệu, mẫu mã đa dạng, phong phú; màu sắc hài hòa, hoa văn sắc sảo, chủ yếu là mặt hàng sà rông, khăn choàng cổ, phông màn cửa, các loại khác theo đặt hàng.

Khám phá quy trình sản xuất miến dong tráng tay truyền thống

Xã Ngọc Liên, huyện Ngọc Lặc, từ lâu đã nổi tiếng với nghề làm miến dong thủ công truyền thống. Không chỉ đơn thuần là một nghề mưu sinh, làm miến dong tại Ngọc Liên còn mang đậm nét văn hóa truyền thống của vùng quê Bắc Trung Bộ.

Củ dong riềng được trồng ở đất đồi Ngọc Lặc, mỗi năm chỉ có 1 vụ và thường được thu hoạch sau khoảng 7,8 tháng. Người dân ở đây cho biết củ dong khi thu hoạch vào tháng 10 âm lịch sẽ cho chất lượng tốt nhất.

Còn mãi hương vị bánh kẹo Quảng Ngãi

Từ bao đời nay, Quảng Ngãi đã khẳng định tên tuổi với nghề mía đường truyền thống, làm nên những sản phẩm bánh kẹo đậm đà bản sắc quê hương. Giữa nhịp sống hiện đại, thật đáng trân trọng biết bao khi vẫn còn những gia đình, doanh nghiệp hết lòng gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa lâu đời, đưa các sản phẩm bánh kẹo vươn mình ở thị trường trong và ngoài nước.

Gìn giữ nghề xưa

Giữa thị trường bánh kẹo hiện đại đầy cạnh tranh, đa dạng và phong phú, sản phẩm bánh kẹo truyền thống Quảng Ngãi vẫn luôn giữ vững vị thế đặc biệt đối với người tiêu dùng. Bởi, với nhiều người, những sản phẩm bánh kẹo không chỉ đơn thuần là món ăn, mà còn là biểu tượng văn hóa, là hương vị lưu giữ ký ức của bao thế hệ. Kẹo gương Phước Yến, kế thừa từ thương hiệu kẹo gương Hoàng Yến nổi tiếng, là một trong những sản phẩm tiêu biểu của sự kết tinh ấy.

Làng nghề Bắc Bộ - từ truyền thống đến hiện đại