Chiêu Văn vương Trần Nhật Duật và đất Thanh

Khi làm Tri phủ Thanh Hóa, Chiêu Văn vương Trần Nhật Duật (1255-1330) đã lập vùng đất Văn Trinh là thái ấp. Tuy vậy, với vùng đất này, ông không chỉ là người lập ấp, mà còn là người “khai sinh” ra hát nhà trò - một trong những điệu hát đầu tiên của ca trù Việt Nam.

Đền thờ Trần Nhật Duật nằm ngay dưới núi Văn Trinh, xã Quảng Ngọc.

Kiến trúc trăm tuổi phong cách Pháp lẫn Trung Hoa ở Đại học Sài Gòn

Đại học Sài Gòn là trường đại học duy nhất ở TP HCM có tòa nhà cổ gần 120 năm, được xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật.

Trường Đại học Sài Gòn được xây dựng vào năm 1908, theo sáng kiến của một thương nhân người Hoa - ông Tạ Mã Điền (tục danh là Má Chín Dảnh).

Ban đầu, trường có tên gọi là Trung học Pháp - Hoa (tên tiếng Pháp là Lycée Franco - Chinois), dành riêng cho con em Hoa kiều tại Việt Nam.

Nơi trưng bày hiện vật thời tiền sử được phát hiện từ bãi vàng

Gần 600 đồ đá, gốm từ di chỉ Lung Leng 30.000 năm trước được trưng bày ở Bảo tàng Kon Tum (cũ), chứng minh một vùng đất năng động và rộng mở.

Nằm giữa trung tâm thành phố Kon Tum, Bảo tàng tỉnh Kon Tum (cũ ) - nay là Bảo tàng tỉnh Quảng Ngãi cơ sở 2, không chỉ là nơi lưu giữ đời sống vật chất và tinh thần của các dân tộc Tây Nguyên mà còn là điểm đến hấp dẫn với giới khảo cổ.

Theo Phó Giám đốc Bảo tàng Nguyễn Văn Quang, bảo tàng đang trưng bày 594 hiện vật từ di chỉ Lung Leng với niên đại từ thời đại đá cũ (cách nay 20.000 - 30.000 năm) đến hậu kỳ đá mới và sơ kỳ kim khí (3.000 - 4.000 năm).

Cuốc vai ngang từ thời kỳ đồ đá được khai quật từ làng Lung Leng bên sông Pô Kô. Ảnh: Thảo Vy

Mô hình cho thuê trọn đảo tại Vias Resort Vân Phong Peninsula

Vias Resort Vân Phong Peninsula áp dụng mô hình nghỉ dưỡng trọn đảo riêng "exclusive buyout" 5 sao, dành cho giới siêu giàu và giới doanh nhân.

Khu nghỉ dưỡng nằm tại vịnh Vân Phong, tỉnh Khánh Hòa. Nơi này được thiết kế để phục vụ giới tinh hoa, chủ tịch doanh nghiệp và lãnh đạo cao cấp tại Việt Nam cũng như các tập đoàn đa quốc gia cần sự riêng tư tuyệt đối.

Theo đơn vị phát triển dự án, đây là địa điểm phù hợp cho kỳ nghỉ gia đình, hội họp bạn bè, các buổi làm việc cấp cao hoặc lễ ra mắt thương hiệu xa xỉ. Tất cả diễn ra trong không gian biệt lập, với mỗi chi tiết đều mang lại niềm tự hào cho chủ nhân buổi tiệc.

Khu nghỉ dưỡng ôm trọn bán đảo hướng tới trải nghiệm riêng tư tuyệt đối. Ảnh: Vias Hospitality

Liệt sỹ Nguyễn Hoàng Lưu - người khắc tên mình vào lịch sử pháo binh Việt Nam

Ở tuổi 14, Nguyễn Hoàng Lưu đã lặng lẽ trốn gia đình để đi theo bộ đội. Từ ấy, cuộc đời ông bước vào hành trình của một người lính – gan dạ, kiên cường và kiêu hãnh với một sáng kiến kỹ thuật mang giá trị vượt thời gian. Người lính ấy đã ngã xuống nhưng cuộc đời và cống hiến của ông mãi được khắc ghi như biểu tượng lặng lẽ mà rực sáng về trí tuệ và tinh thần dấn thân phụng sự Tổ quốc.

Tiếng thì thầm dưới chân cầu Nhe

Cầu Nhe (Hà Tĩnh), kể từ 15/4/1968, không đơn thuần chỉ là một địa danh mà đã trở thành một vùng đất thiêng. Tháng Bảy, dưới chân cầu, sông vẫn thì thầm câu chuyện bi hùng một thuở cha ông...

Mố cầu Nhe cũ bên dòng sông Nhe vẫn được lưu giữ như một chứng nhân lịch sử.

Chiều tháng Bảy nắng mưa khoan nhặt. Sông Nhe ngầu đỏ màu phù sa. Gió từ Đồng Lộc thổi về cùng bao nhiêu "buổi ngày xưa" của lịch sử. Ở miền quê Hà Tĩnh này, mỗi khúc sông, mỗi gốc cây, mỗi ngọn cỏ đều giữ trong mình một câu chuyện đặc biệt. Tôi đã đứng lặng thật lâu dưới cây dâu xa xoan trĩu quả bên ngoài Khu tưởng niệm liệt sỹ cầu Nhe, ngắm nhìn mố cầu cũ. Nơi ấy giờ rêu đã lên xanh nhưng người ta không phá bỏ mà giữ lại nhịp cầu ấy như muốn giữ lại một phần lịch sử, như muốn giữ lại nơi lưu giữ những thì thầm đêm ngày của dòng sông...

Bên hông Saigon Square có một gánh chè

83 tuổi, bà Phạm Thị Mai vẫn luôn tay múc chè, lấy ghế, mời người đi đường ghé vào đôi quang gánh đơn sơ, gánh chè để bà có tiền trang trải cho con.

'Ngoại' Mai vui vẻ xếp ly chè vào túi cho khách - Ảnh: HỒ LAM

Một góc vỉa hè đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa, phường Bến Thành (quận 1 cũ), TP.HCM, sát bên "thiên đường mua sắm" Saigon Square luôn tấp nập người qua lại có một đôi quang gánh chè không bảng hiệu của một bà cụ ngồi lặng lẽ hơn 30 năm.

Bệnh viện kiến trúc Pháp 163 tuổi giữa lòng TP HCM

Bệnh viện Nhi đồng 2 sau 163 năm thành lập đến nay vẫn giữ kiến trúc Pháp với các tòa nhà cổ kính giữa khu vườn rộng lớn nhiều cây xanh, ở trung tâm TP HCM.

Thành lập năm 1862, Nhi đồng 2 một trong số ít bệnh viện lâu đời ở Việt Nam (sau Chợ Quán, nay là Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP HCM, xây dựng trước đó một năm).

Công trình do Pháp xây dựng khi mới chiếm Nam Kỳ, ban đầu mang tên Bệnh viện Quân sự (Hôpital Militaire), nằm ở ngã tư đường Nationale (nay là Hai Bà Trưng) và đại lộ Norodom (Lê Duẩn). Cơ sở này vào cuối thập niên 1870 chuyển về số 14 rue Lagrandière, nay là đường Lý Tự Trọng.

Năm 1876, nơi này được xây dựng lại theo mô hình kiến trúc như bệnh viện quân y ở các nước thuộc địa của Pháp với các tòa nhà cổ kính giữa khu vườn rộng lớn, nhiều cây xanh, nhằm hỗ trợ lưu thông không khí và kiểm soát dịch bệnh - đặc trưng của kiến trúc y tế châu Âu thế kỷ 19. Ảnh: Thư viện quốc gia Pháp

Mộ cổ 135 năm ở TP.HCM: Dấu tích người khai phá đất Thủ Đức

Mộ cổ 135 năm của Tiền hiền Tạ Dương Minh, người khai phá đất Thủ Đức vẫn được gìn giữ nguyên vẹn ở TP.HCM.

Nép mình trong một con hẻm, mộ cổ Tiền hiền Tạ Dương Minh hiện ra như một mảnh ký ức còn sót lại của vùng đất Thủ Đức xưa. Không biển chỉ dẫn, không hàng rào biệt lập, ngôi mộ này nằm lộ thiên, tọa lạc ở phường Thủ Đức (TP.Thủ Đức cũ), TP.HCM.

Đây là một trong những mộ cổ hiếm hoi vẫn còn khá nguyên vẹn, gắn với một nhân vật có công lớn trong việc khai hoang, lập chợ và hình thành cộng đồng cư dân nơi đây hơn 1 thế kỷ trước.

Ông Nguyễn Minh Hiếu, người dân sống sát bên mộ cổ kể lại những câu chuyện truyền đời về người khai phá vùng đất Thủ Đức xưa. ẢNH: HOA AN

Khám phá ngôi nhà cổ hơn 100 năm tuổi từng là nơi ủ nước mắm ít người biết

Ngôi nhà cổ hơn 100 năm tuổi trên đường Bến Vân Đồn (TP.HCM) từng là trụ sở ủ nước mắm của hãng Liên Thành, gắn liền phong trào Duy Tân.

Trên đường Bến Vân Đồn (phường Vĩnh Hội mới, TP.HCM) có ngôi nhà cổ 2 tầng, từng là trụ sở chính của hãng nước mắm Liên Thành, một trong những thương hiệu lớn nhất Sài Gòn xưa. Ngôi nhà này không chỉ có giá trị kiến trúc mà còn gắn liền với phong trào yêu nước đầu thế kỷ 20.

Hãng nước mắm này ra đời trong bối cảnh phong trào Duy Tân lan rộng tại Trung kỳ. Tại Phan Thiết, các sĩ phu yêu nước đã thành lập 3 tổ chức quan trọng: Liên Thành Thơ Xã (truyền bá tư tưởng), Liên Thành Thương Quán (phát triển kinh tế hàng Việt) và trường Dục Thanh (đào tạo thế hệ trẻ yêu nước). Hãng sau đó mở rộng hoạt động vào Sài Gòn - Chợ Lớn.

Ngôi nhà cổ - nơi sản xuất, buôn bán nước mắm nằm tại làng Vĩnh Hội xưa. Ảnh được chụp vào năm 1930. Ảnh: Phạm Hữu

Mặt tiền ngôi nhà cổ từng là trụ sở hãng nước mắm Liên Thành vẫn giữ được nét kiến trúc Pháp sau hơn 100 năm. Ảnh: Phạm Hữu

Ban đầu hãng đặt trụ sở tại Chợ Lớn nhưng đến năm 1918 thì mua khu đất tại làng Vĩnh Hội và đến năm 1922 thì chính thức chuyển trụ sở về đây. Ngôi nhà 2 tầng khang trang trở thành trung tâm sản xuất, kinh doanh và cũng là nơi góp phần tài chính cho các hoạt động yêu nước. Năm 1978, nơi đây được công nhận là cơ sở cách mạng và đến năm 1979 công ty này chuyển sang quản lý quốc doanh.

Nhà cổ mang kiến trúc tân cổ điển Pháp đặc trưng, với hệ thống cột vuông, mái vòm mềm mại, ban công lan can lục bình và các cửa gỗ lá sách. Dù đã trải qua trùng tu, đặc biệt vào năm 2021, công trình vẫn giữ được hồn cốt kiến trúc xưa. Vẻ đẹp sang trọng, cổ kính của ngôi nhà như một chứng tích sống động về sự giao thoa văn hóa và lịch sử của vùng đất Sài Gòn.

Nhìn từ bên ngoài vào ngôi nhà cổ. Ảnh: Phạm Hữu

Nhà được xây theo lối kiến trúc Pháp đặc trưng ở các công trình cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20 tại Việt Nam. Ảnh: Phạm Hữu

Khu vực sân trước của ngôi nhà với 1 lối vào. Ảnh: Phạm Hữu

Tượng voi trắng gắn liền với ngôi nhà cổ khi được mua. Đây cũng là biểu tượng của hãng nước mắm thời đó. Ảnh: Phạm Hữu

Khu vực hành lang tầng trệt phía trước ngôi nhà. Ảnh: Phạm Hữu

Phía bên trái là dãy cửa sổ, cửa phụ thiết kế kiểu vòm cong cách điệu. Ảnh: Phạm Hữu

Nhà trải qua nhiều lần sửa chữa, trùng tu. Năm 2021 có đợt trùng tu lớn. Nhà được thay đổi nhiều hạng mục như cửa sổ, cầu thang, lắp thêm nhiều đèn điện hiện đại và sơn lại gam màu trắng. Ảnh: Phạm Hữu

Nhìn từ cửa chính vào. Ảnh: Phạm Hữu

Năm 2021, nhà cổ này được mở thêm cửa và thay thế cầu thang mới. Trước kia, cầu thang cũng được đặt tại điểm này nhưng với chỉ một lối lên duy nhất. Ảnh: Phạm Hữu

Khu vực tầng 1 khá rộng lớn, trần cao, hai bên đều có các gian phòng. Ảnh: Phạm Hữu

Khu vực bên trái của tầng 1 dùng làm nơi thờ tự của 6 vị khai sinh ra hãng nước mắm. Ảnh: Phạm Hữu

Trên mái nhà cũng có tượng voi trắng, bên dưới là những phù điêu trên tường. Ảnh: Phạm Hữu

Phạm Hữu

Thanh niên online - 23/07/2025

Ba trăm năm lẻ bên hồ lụa

Trúc Bạch là một cái tên dường như không xuất hiện ở nơi nào ngoài tên một hồ nước cỡ trung bình ở Hà Nội. Cái tên này tương truyền có từ sau thời chúa Trịnh Giang, khi các cung nữ phạm lỗi bị đày ra đó, họ dệt nên thứ lụa gọi là lụa trúc, gọi theo chữ Hán là Trúc Bạch, rồi thành tên của xóm làng.

Bản thân hồ Trúc Bạch cũng chỉ hình thành khi một góc hồ Tây được ngăn ra, nằm ở mỏm trên cùng phía bắc nội thành. Nếu coi sông Hồng là dòng sông mẹ sinh ra những dòng chi lưu và ao hồ trong sự vặn mình uốn khúc qua hàng nghìn năm thì hồ Trúc Bạch là hàng con cháu sinh sau đẻ muộn của dòng sông này.

Tả Van vào top 6 bản làng trên núi thơ mộng nhất châu Á

Bản Tả Van được giới thiệu là một trong những ngôi làng vùng cao cảnh đẹp mê hồn, quyến rũ du khách bậc nhất ở châu Á.

Tờ South China Morning Post (SCMP) mới có bài viết giới thiệu 6 ngôi làng vùng cao đẹp nhất châu Á. Mae Kampong (Thái Lan), Hundar (Ấn Độ), Ella (Sri Lanka), Hoàng Lĩnh (Trung Quốc) và bản Tả Van (Việt Nam) đều là những ngôi làng nằm trên sườn đồi, sườn núi có tầm nhìn ngoạn mục và người dân địa phương sống nhờ những kỹ thuật canh tác đã tồn tại hàng trăm năm.

Trong đó, Tả Van là một bản nhỏ nằm cách trung tâm phường Sa Pa, Lào Cai khoảng 12 km, điểm du lịch có tiếng ở khu vực miền núi Tây Bắc.

Bản Tả Van mang đến một chốn nghỉ yên bình cho những du khách đang tìm kiếm không khí núi rừng.

Ruộng bậc thang ở Tả Van (Sa Pa, Lào Cai) đang vào mùa lúa chín đẹp mê hồn người. Ảnh: Ba Đình.

Khai quật loạt hiện vật quý ở Tháp đôi Liễu Cốc nghìn tuổi ở Huế

​​Khai quật giai đoạn 2 Tháp đôi Liễu Cốc hé lộ nhiều giá trị kiến trúc, lịch sử đặc biệt, mở hướng nghiên cứu bảo tồn văn hóa Champa tại Huế.

Sở Văn hóa và Thể thao TP Huế vừa phối hợp với Bảo tàng Lịch sử Quốc gia công bố kết quả khai quật giai đoạn 2 tại di tích Tháp đôi Liễu Cốc (phường Kim Trà, TP Huế), mở ra nhiều phát hiện khoa học đáng chú ý.

Phục nguyên nhà cổ gia tộc, cụ ông ở Tây Ninh phát hiện kho báu dưới nền đất

Trong lúc phục nguyên căn nhà cổ đã được xếp hạng di tích, cụ ông ở Tây Ninh phát hiện bên dưới nền đất là hầm chứa chum sành, bên trong có rất nhiều tiền xu bằng đồng.

Phục nguyên nhà cổ

Sáng sớm, ông Nguyễn Hữu Tâm 81 tuổi, ở xã Mỹ Yên, Tây Ninh (xã Long Hiệp, huyện Bến Lức, Long An cũ) mặc quần áo chỉnh tề, vượt qua đoạn đường giữa các ngôi mộ của gia tộc. Ông đến di tích "nhà Long Hiệp" thắp nén hương cho ông bà.

Ngôi nhà này trước kia từng thuộc về gia tộc của ông Tâm. Năm 1930, ngôi nhà là địa điểm diễn ra hội nghị thành lập tỉnh ủy Chợ Lớn đầu tiên.

Theo thời gian, nhà Long Hiệp đã xuống cấp, bị hư hại nặng. Năm 2021, huyện Bến Lức cũ đã đầu tư kinh phí để phục nguyên nhà Long Hiệp theo kiểu dáng kiến trúc và trang trí nội thất như lúc ban đầu.

Di tích nhà Long Hiệp sau khi phục nguyên. Ảnh: Hà Nguyễn

Đường Nguyễn Văn Bộ - Nơi ghi dấu và tiếp lửa truyền thống

Tại xã Nhơn Thạnh Trung, TP.Tân An, tỉnh Long An có con đường dài chừng 1km, nối đường Nguyễn Văn Nhâm với Đường tỉnh 833, hai bên đường hoa nở rực rỡ, đèn đường chiếu sáng mỗi đêm. Đó là đường Nguyễn Văn Bộ - con đường mang tên người con kiên trung của quê hương Nhơn Thạnh Trung. Dẫu mấy mươi năm đã trôi qua từ ngày ông ngã xuống, lớp lớp thanh niên địa phương vẫn soi mình vào tấm gương ông và tiếp tục hành trình xây dựng quê hương, vun bồi đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”.

Người liệt sĩ kiên trung

Sinh năm 1925 tại xã Nhơn Thạnh Trung (TP.Tân An), Nguyễn Văn Bộ (đồng đội vẫn quen gọi ông là “Bộ Thẹo”) sớm dấn thân vào con đường cách mạng. Khi được điều từ lực lượng an ninh huyện Tân Trụ về phụ trách Trưởng ban An ninh xã nhà, ông nhanh chóng gây dựng mạng lưới cơ sở, tranh thủ sự che chở của nhân dân.

Dưới sự chỉ huy của Nguyễn Văn Bộ, những trận trấn áp bọn chủ ấp, bảo vệ cán bộ tuyên truyền, tạo điều kiện cho nhân dân nổi dậy đấu tranh chính trị với địch đòi dân sinh dân chủ, đòi hiệp thương tổng tuyển cử để thống nhất đất nước,... liên tiếp nổ ra.

'Dấu son' Thông tấn xã Giải phóng nơi rừng Lò Gò - Xa Mát

Ẩn mình giữa khu rừng Chàng Riệc thuộc Vườn Quốc gia Lò Gò - Xa Mát (xã Tân Biên, tỉnh Tây Ninh), Bia tưởng niệm Thông tấn xã Giải Phóng (TTXGP) là minh chứng cho một giai đoạn lịch sử hào hùng cũng như những đóng góp kiên trung, thầm lặng của người làm báo nói chung và Thông tấn xã nói riêng.

Các nhà báo thuộc Cơ quan thường trú Thông tấn xã Việt Nam tại tỉnh Tây Ninh đến thăm Bia tưởng niệm Thông tấn xã Giải Phóng

Về thăm di tích lịch sử Giồng Dứa

Căn cứ Giồng Dứa, xã Mỹ Hạnh, tỉnh Tây Ninh là di tích lịch sử quan trọng, “điểm son” của tình đoàn kết quân - dân và ghi dấu các hoạt động lãnh đạo kháng chiến của Khu ủy Sài Gòn - Gia Định trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Trở lại vùng đất này, nguyên Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân số, Gia đình và Trẻ em, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam - Lê Thị Thu bùi ngùi khi gặp lại những đồng đội năm xưa, trong đó có những nữ cựu tù kháng chiến từng một thời gắn bó cùng nhau.

Bà Thu sinh ra trong gia đình có truyền thống cách mạng. 12 tuổi, bà làm giao liên cho má - cũng là chiến sĩ cách mạng. Bà từng làm thư ký cho đồng chí Lê Thị Riêng, sau đó tham gia các phong trào đấu tranh cách mạng và bị địch bắt ở tù 3 năm,…

Các đại biểu thực hiện nghi thức mặc niệm tại Khu di tích lịch sử Giồng Dứa

Câu chuyện về nhà in 'di động' ở đồng bưng

Giữa những ngày khó khăn của cách mạng miền Nam, một nhà máy in được thành lập ở vùng Đồng Tháp Mười với trùng trùng khó khăn. Các cán bộ, công nhân nhà in đã đánh đổi máu xương để xây dựng nhà in từ “hai bàn tay trắng”. Đó chính là Nhà in Phan Văn Mảng của tỉnh Long An (tiền thân tỉnh Tây Ninh ngày nay), nơi ra đời chiếc máy in đầu tiên do cán bộ ta tự tạo.

Máy in Giải phóng đang được trưng bày tại Bảo tàng tỉnh

Thăm lại làng cổ Lang Châu

Nhờ vào vị trí giao lộ thủy bộ và điều kiện thổ nhưỡng thuận lợi, người Việt từ phương Bắc dừng chân lập làng khá sớm. Lang Châu là một ngôi làng như thế!

Quang cảnh xứ Ông Nông - nơi tọa lạc các thiết chế tín ngưỡng quan trọng của làng Lang Châu xưa và nay. Ảnh: H.G

Nơi lưu giữ 8 bảo vật quốc gia thời Champa

Bảo tàng Bình Định lưu giữ các bảo vật quốc gia, phần lớn điêu khắc trên đá thể hiện các vị thần, linh thú trong văn hóa Champa, có niên đại đến nghìn năm.

Bảo tàng Bình Định (đường Nguyễn Huệ, TP Quy Nhơn cũ) đang lưu giữ 8 bảo vật quốc gia, đều là những tác phẩm nghệ thuật điêu khắc đá thời kỳ Champa. Đây là một trong những bảo tàng lưu giữ nhiều bảo vật quốc gia ở khu vực miền Trung.

Vùng đất Bình Định trong gần 5 thế kỷ (11-15) là kinh đô của vương quốc Champa. Thời kỳ này, vương triều Vijaya đã để lại những di sản văn hóa vật thể gồm hệ thống đền tháp Chăm, thành quách, khu lò gốm cổ cùng nhiều hiện vật điêu khắc giá trị đến ngày nay.