Ít ai biết, TP.HCM có một 'góc cung đình Huế' gần 200 tuổi giữa phường Gia Định

Giữa TP.HCM, Lăng Ông Bà Chiểu ở phường Gia Định vẫn lưu giữ kiến trúc cung đình Huế, nơi an nghỉ gần 200 năm của danh tướng Lê Văn Duyệt.

Tọa lạc bên hông chợ Bà Chiểu, thuộc phường Gia Định (quận Bình Thạnh cũ), TP.HCM, Lăng Ông với tên gọi dân gian Thượng Công miếu không chỉ là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia từ năm 1989, mà còn là biểu tượng tâm linh đặc biệt của người dân Sài Gòn - Gia Định xưa và TP.HCM ngày nay.

Công trình được xây dựng năm 1848, là nơi an nghỉ của Tả quân Lê Văn Duyệt (1764 - 1832), vị Tổng trấn Gia Định thành và cũng là một trong những di tích cổ nhất còn tồn tại ở TP.HCM.

Công trình được xây dựng theo đồ án của kiến trúc sư Nguyễn Văn Tần, từng được xem là một trong những biểu tượng của Sài Gòn - Gia Định. Công trình này sánh cùng tháp Phước Duyên của chùa Thiên Mụ (biểu tượng của Huế) và chùa Một Cột (biểu tượng của Hà Nội).

Toàn cảnh Lăng Ông Bà Chiểu nhìn từ trên cao, nổi bật giữa khu dân cư phường Gia Định, với kiến trúc cung đình Huế hài hòa giữa lòng TP.HCM. ẢNH: NGỌC DƯƠNG

Miếu cổ gần 200 tuổi ở TP.HCM: Giai thoại người đánh cá vớt được pho tượng lạ

Ít ai biết rằng, ở TP.HCM có ngôi miếu cổ gắn với giai thoại người đàn ông đánh cá vớt được pho tượng lạ bên bến đò gần 2 thế kỷ trước.

Miếu cổ có kiến trúc Việt - Hoa độc đáo

Nép mình giữa khu dân cư đông đúc tại số 46 Trần Bá Giao (P.5, Q.Gò Vấp, TP.HCM), Miếu Sa Tân hiện ra như một khoảng lặng linh thiêng giữa nhịp sống đô thị hối hả. Vào một chiều đầu tháng 6.2025, chúng tôi tìm đến miếu cổ này để khám phá giai thoại độc đáo đã lưu truyền gần 200 năm.

Với diện tích khoảng 150 m², Miếu Sa Tân nằm ven sông Vàm Thuật - một nhánh của sông Sài Gòn mang dáng dấp của một đình làng Nam bộ truyền thống; kết hợp với lối trang trí đậm sắc văn hóa người Hoa. Mái ngói âm dương cổ kính phủ lên 3 gian 2 chái, được tô điểm bằng những hình tượng quen thuộc của mỹ thuật Á Đông.

Đôi rồng chầu mặt trời trên mái ngói âm dương, biểu tượng linh thiêng tại miếu cổ ở Q.Gò Vấp. ẢNH: UYỂN NHI

Ngôi miếu thờ bà bán hàng nước giúp Trần Hưng Đạo thắng giặc Nguyên Mông

Miếu Vua Bà thờ một người bán hàng nước, am hiểu thủy triều nên chỉ cho Trần Hưng Đạo để chiến thắng giặc Nguyên Mông tại trận thủy chiến trên sông Bạch Đằng.

Chuyện kể rằng, miếu Vua Bà ngự trên bến đò Rừng cổ làng Yên Hưng xưa. Vùng đất này thời Lê thuộc trấn An Bang, An Quảng. Đến thời Nguyễn đổ lại thành tỉnh Quảng Yên, nay là phường Yên Giang, TX Quảng Yên, Quảng Ninh.

Ngày trước, hai bên bờ sông cây cối mọc thành rừng, mặt nước mênh mông, lồng lộng sóng gió, từ xa nhìn lại giống như một hòn cù lao xanh biếc.

Nơi ấy, có hai vợ chồng già sống cùng cô con gái đã qua tuổi xuân thì trên chiếc thuyền câu nhỏ, sống bằng nghề chài lưới.

Dinh Đá Nổi giữa đồng

Nằm sâu giữa cánh đồng vùng trong thuộc xã Bình Phú (huyện Châu Phú), dinh Đá Nổi được biết đến là địa chỉ tín ngưỡng dân gian nổi tiếng. Thuở xưa, ở đây từng ghi dấu cha ông đến khai hoang mở cõi, lập làng, được con cháu đời sau ghi nhớ công ơn.

Dinh Đá Nổi nằm giữa đồng

Thăm các di tích thờ nhân vật thời Hùng Vương ở Hải Dương

Hòa chung dòng chảy của cả nước, Giỗ Tổ Hùng Vương 10/3 âm lịch đã trở thành ngày lễ trọng đại với mỗi người dân Hải Dương. Đây cũng là dịp nhiều di tích thờ các nhân vật thời Hùng Vương ở Hải Dương mở hội để nhân dân hướng về nguồn cội.

Hải Dương hiện còn khoảng 100 di tích đình, đền, chùa, miếu... thờ hoặc kết hợp thờ các nhân vật thời Hùng Vương. Đình An Khoái ở xã Tứ Cường (Thanh Miện) thờ Vua Hùng. Các di tích còn lại thờ hoặc phối thờ nhiều nhân vật thời Hùng Vương như: Tản Viên Sơn Thánh, Cao Sơn Đại Vương, công chúa Tiên Dung, Bảo Phúc Đại Vương... Trong ảnh: Đình An Khoái ở xã Tứ Cường (Thanh Miện) thờ Vua Hùng

Thành Hoàng cổ miếu ở Bạc Liêu

 Thành Hoàng cổ miếu (ảnh), còn gọi là chùa Minh, được xây dựng cách nay hơn trăm năm, tọa lạc tại đường Ðiện Biên Phủ, phường 3, TP Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu. Ngôi miếu được Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia vào năm 2000.

Thành Hoàng cổ miếu được xây dựng vào năm Ất Sửu (1865), thuộc làng Vĩnh Hương nên ban đầu có tên là chùa Vĩnh Hương. Năm 1890, làng Vĩnh Hương cùng với các làng Vĩnh Hinh, An Trạch, Tân Hưng sáp nhập lại gọi là làng Vĩnh Lợi và năm 1895 ngôi miếu này được trùng tu lại. Sau khi trùng tu, ngôi miếu được tận dụng làm trụ sở cho hội tương tế người Minh Hương nên lúc bấy giờ Thành Hoàng cổ miếu có tên là Vĩnh Triều Minh Hội quán, người dân địa phương còn gọi là chùa Minh.

Không gian văn hóa - tâm linh Thái miếu nhà Hậu Lê

Tọa lạc trên phố Kiều Đại, trải qua 220 năm lịch sử với biết bao “vật đổi sao dời”, Thái miếu nhà Hậu Lê vẫn đinh ninh nét trầm mặc, cổ kính, linh thiêng. Lịch sử hình thành và phát triển của Thái miếu nhà Hậu Lê bắt đầu từ dấu mốc năm 1805, vua Gia Long cho dời Thái miếu nhà Hậu Lê từ Thăng Long về đất Bố Vệ. Thái miếu được xây dựng trên nền điện “Chiêu hòa” cũ - vốn là điện thờ Tuyên Từ Nhân ý, Chiêu túc Hoàng Thái hậu, vợ của vua Lê Thái tông. Nơi đây thờ các vị hoàng đế, hoàng thái hậu cùng các công thần triều Hậu Lê.

Những ngày cuối năm, nhiều bạn trẻ đến Thái miếu nhà Hậu Lê dâng hương lễ tạ và chụp ảnh lưu niệm.

Người dân TPHCM rủ nhau rửa mặt ở ngôi miễu có mạch nước phun trào 150 năm

Cứ vào mùng 1 và 15 Âm lịch hằng tháng, người dân ở khắp nơi lại rủ nhau đến Miễu Mạch Nước (Hóc Môn, TPHCM) rửa mặt bằng dòng "nước thiêng" để cầu tài lộc và sức khỏe.

Miếu Bà Ngũ Hành – Nơi Gửi Gắm Niềm Tin Của Người Dân Long An

Miếu Bà Ngũ Hành là một di tích lịch sử – văn hóa và tín ngưỡng quan trọng tại Long An, thu hút đông đảo người dân và du khách đến tham quan, chiêm bái. Ngôi miếu không chỉ là nơi thờ phụng linh thiêng mà còn chứa đựng những giá trị văn hóa, kiến trúc độc đáo của vùng đất Nam Bộ.

Vị trí

Miếu Bà Ngũ Hành tọa lạc bên bờ Rạch Tràm, ngay tại chợ Long Thượng, xã Long Thượng, huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An. Đây là một di tích kiến trúc nghệ thuật và tín ngưỡng dân gian đặc sắc của vùng đất Nam Bộ, được xếp hạng di tích cấp tỉnh năm 1997.

Miếu Bà Ngũ Hành Long Thượng – Long An

Miếu Bà xứ Trảng

Trong cộng đồng, cư dân lập miếu thờ các vị nữ thần, cầu sự che chở, bảo hộ của các Bà. Có những ngôi miếu đến nay đã hàng trăm năm tuổi, chứng kiến và mang trong mình những biến thiên của thời cuộc cùng những câu chuyện đậm tính dân gian gắn liền với sự hình thành và phát triển của vùng đất Trảng Bàng.

Miếu Bà Cây Xay (phường Trảng Bàng).

Chuyện Ông Cù ở Miễu Ông Cù

Bình Dương có miễu Ông Cù được rất nhiều người biết đến. Từ Biên Hòa - mà cụ thể là từ nhà tui - đi tới miễu Ông Cù rất gần, chỉ hơn 10 km. Qua cầu Hóa An xong quẹo phải (DT16) theo hướng đi Tân Hạnh, Tân Ba và cứ như vậy đi riết tới chừng gặp đường Võ thị Sáu thì quẹo phải độ hơn 300 met thì thấy miễu Ông Cù bên tay trái.

Cổng tam quan Đình thần Bưng Cù

Ngay cổng tam quan của miễu Ông Cù ta đọc được tên của cơ sở tín ngưỡng này, không phải một mà nhiều tên. Tên chính thức hiện nay là đình Tân Phước Khánh hay đình thần Bưng Cù, ghi ở giữa cổng. Cổng bên trái ghi tên đầu tiên là Miễu Ông Cù có từ 6 tháng 6 năm 1940 (điều buồn cười là ghi nguồn tra cứu Theo Google Maps!!!). Cổng bên phải ghi tên Đình thần Bưng Cù - Tân Khánh Thôn theo sắc phong ngày 29 tháng 11 năm 1852 của vua Tự Đức).

Miễu Ông Bần Quỳ - nơi thờ tấm gương trung liệt Xá Sai Ty Mai Công Hương

Miễu Ông Bần Quỳ, xã Nhựt Ninh, huyện Tân Trụ, tỉnh Long An nằm giữa nơi giao nhau của 2 nhánh sông Vàm Cỏ. Năm Ất Dậu (1705), khi bị giặc bao vây, chính khúc sông này, Xá Sai Ty Mai Công Hương lệnh cho đục thuyền rồi tuẫn tiết. Tương truyền những cây bần ở khu vực này đều quỳ xuống như cảm kích trước tấm lòng trung nghĩa của ông.

Cổng vào khu di tích Miễu Ông Bần Quỳ ở xã Nhựt Ninh, huyện Tân Trụ - nơi thờ tấm gương trung liệt Xá Sai Ty Mai Công Hương

Kỳ bí chuyện lập Miếu thờ Bình Tây Đại tướng Trịnh Phong ở Khánh Hòa

Miếu thờ Thủ lĩnh phong trào Cần Vương ở Khánh Hòa hiện nay là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia.

Miếu thờ Thủ lĩnh phong trào Cần Vương ở Khánh Hòa được khởi dựng năm 1886. Ảnh: Hữu Long

Miếu thờ Bình Tây Đại tướng Trịnh Phong nằm tại ngã ba Thành, thuộc xã Diên An, huyện Diên Khánh. Di tích này được xếp hạng là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia từ năm 1991.

Hòn đảo có đường đi lúc ẩn lúc hiện ở Vũng Tàu, khách ghé thăm phải canh ngày

Con đường dài vài trăm mét từ Bãi Sau (TP Vũng Tàu) tới đảo Hòn Bà chỉ xuất hiện vài tiếng đồng hồ vào một số ngày nhất định trong tháng.

Nằm cách mũi Nghinh Phong và chân núi Nhỏ khoảng 200 m, đảo Hòn Bà (thuộc khu vực Bãi Sau, TP Vũng Tàu) là điểm đến hút khách nhờ có vẻ đẹp hoang sơ, mang những giá trị tâm linh và lịch sử.

Trên đảo có một ngôi miếu cùng tên, thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương tới dâng hương, hành lễ vào các dịp Rằm tháng Giêng, tháng 4, tháng 7 và tháng 10 âm lịch.

Đảo Hòn Bà rộng hơn 5.000 m², như một ốc đảo nằm giữa biển. Trên đảo không có cư dân sinh sống, chỉ có một ngôi miếu. Ảnh: Thanh Xuan Le Thi

Văn Thánh Miếu Cao Lãnh – Đồng Tháp

Vùng đất Cao Lãnh – Đồng Tháp cuốn hút du khách không chỉ bởi khung cảnh thanh bình, người dân hồn hậu chất phác, ẩm thực phong phú đa dạng, mà còn bởi những di tích văn hóa lịch sử nhuộm màu thời gian. Trong đó không thể không nhắc đến Văn Thánh Miếu Cao Lãnh – Công trình văn hóa thờ đức Khổng Tử. Học sinh, sinh viên ở Đồng Tháp hay các tỉnh miền Tây Nam bộ thường đến đây để cầu mong chuyện thi cử, công danh.

Văn Thánh Miếu Cao Lãnh – Đồng Tháp

Lịch sử đặc biệt của tòa Văn miếu gần thành phố Nha Trang

Cùng với thành cổ Diên Khánh, Văn miếu Diên Khánh là một điểm đến đặc sắc dành cho những du khách ưa khám phá văn hóa, lịch sử Việt Nam ở khu vực ngoại vi thành phố Nha Trang.

Tọa lạc ở khóm Phú Lộc Tây thuộc thị trấn Diên Khánh, cách thành phố Nha Trang 10 km, Văn miếu Diên Khánh là một trong số ít các Văn miếu cấp địa phương còn được bảo tồn ở Việt Nam.

Miếu Bà Phú Thạnh có niên đại hơn 200 năm

Miếu Bà Phú Thạnh, ở tổ 1, phường Quảng Phú (TP.Quảng Ngãi) có niên đại hơn 200 năm, là nơi ghi dấu lịch sử một thời khai hoang lập làng ở vùng đất Thu Phổ xưa, nay là TP.Quảng Ngãi.

Chúng tôi về miếu Bà Phú Thạnh đúng vào dịp người dân tổ chức lễ tế thiên, lễ này diễn ra đầu năm tại miếu Bà với ý nghĩa cầu cho mưa thuận, gió hòa, quốc thái dân an. Hơn 500 người dân từ nhiều địa phương trong và ngoài tỉnh tập trung về đây để hành lễ. Theo Trưởng Ban quản lý miếu Bà Phú Thạnh Trần Công Đạt, đây là một trong những lễ lớn trong năm. Có rất đông khách thập phương và nhân dân các địa phương tụ họp về đây chung tay lo lễ. Trong lễ có các nghi thức như lễ thắp đèn cho bá tánh tham dự lễ tế đàn, nghi thức châm nước và cuối cùng là nghi lễ tế thiên. Bên cạnh lễ này, vào dịp 19/3 âm lịch, tại di tích còn tổ chức đại lễ tắm bà.

Miếu Bà Phú Thạnh có kiến trúc nghệ thuật độc đáo.

Ngôi miếu trăm năm tuổi giữa lòng thành phố

Gian thờ ở hậu điện với Quan Thánh Đế Quân mặt đỏ, râu dài, triều phục màu xanh tượng trưng cho thân phận cao quý. Hầu 2 bên là nghĩa tử Quan Bình, cầm bộ sách Xuân Thu và tùy tùng Châu Xương cầm Thanh Long Yển Nguyệt Đao. Cặp hạc chầu trên lưng rùa - hiện vật phổ biến trong các ngôi đình của người Việt là biểu tượng cụ thể cho sự giao thoa văn hóa

Trên đường Hai Bà Trưng (phường 1, TP.Tân An, tỉnh Long An), hướng ra dòng kênh Bảo Định, có ngôi miếu cổ trầm tư giữa phố thị ồn ào - miếu Quan Thánh Đế Quân. Ngôi miếu nằm sâu trong hẻm nhỏ, là minh chứng cho sự giao lưu, tiếp biến văn hóa của cộng đồng dân cư Việt - Hoa trong quá trình chung sống ở vùng đất mới.

Miếu Phạm Xá, di tích quốc gia ở quê ngoại chúa Nguyễn

Miếu Phạm Xá hiện còn nhiều dấu tích từ thế kỉ XVIII và đã được công nhận là di tích lịch sử - văn hóa quốc gia.

Miếu Phạm Xá

Miếu Phạm Xá ở làng Phạm Xá, xưa thuộc tổng Nguyễn Xá, huyện Tứ Kỳ (nay thuộc xã Ngọc Sơn, TP Hải Dương, là nơi thờ tứ vị thành hoàng đại vương của làng, trong đó có ngài Nguyễn Minh Biện – nhạc phụ của Triệu tổ tĩnh hoàng đế Nguyễn Kim và là ông ngoại của Chúa tiên Nguyễn Hoàng.

Miễu Bà Chúa xứ Bàu Mướp - dấu ấn trăm năm

Hơn 170 năm tồn tại, miễu Bà Chúa xứ Bàu Mướp (phường Nhà Bàng, TX. Tịnh Biên, tỉnh An Giang) là công trình tín ngưỡng tâm linh đặc sắc của vùng Bảy Núi xưa và nay. Bên cạnh giá trị lịch sử, nơi đây còn mang giá trị văn hóa từ thời khai hoang mở đất và ngày càng được du khách gần xa tìm đến chiêm bái quanh năm.

Giá trị lịch sử

Theo Ban Quản lý Di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh miễu Bà Chúa xứ Bàu Mướp (Ban Quản lý), ngôi miễu hình thành từ giữa thế kỷ XIX, khi cụ Đoàn Minh Huyên cùng tín đồ đến vùng này phát hoang, trồng trọt, lập thôn ấp. Để người dân có nơi thờ cúng, thỏa mãn nhu cầu tín ngưỡng tâm linh trong quá trình lập nghiệp, cụ Đoàn Minh Huyên cho dựng lên ngôi miễu nhỏ. Phía trước miễu là một bàu nước ngọt rất lớn, quanh năm không bao giờ cạn, bên trên có nhiều dây mướp rừng bò chằng chịt. Do đó, ngôi miễu được gọi tên là miễu Bà Chúa xứ Bàu Mướp cho đến ngày nay.