Lễ cúng cơm mới của người Thổ

Người Thổ tái hiện Lễ cúng mừng cơm mới tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam.

Trước lễ, gia chủ chuẩn bị mâm cúng chu đáo gồm: cơm mới, gà luộc, xôi, rượu cần và các sản vật đầu mùa. Lễ vật được chia thành hai phần: phần chay dâng lên thần linh và thổ địa; phần mặn dành cho tổ tiên. Những bông lúa được chọn lựa kỹ càng, treo gần bàn thờ như một lời mời hồn lúa trở về với con cháu.

Say lòng khúc hát, điệu múa dân gian dân tộc Thổ

Dân ca, dân vũ là yếu tố quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần của các cộng đồng dân tộc thiểu số ở miền núi Nghệ An. Lâu nay các làn điệu dân ca, dân vũ và những khúc hát đồng dao của đồng bào dân tộc Thổ ở làng Mo Mới, xã Nghĩa Xuân, huyện Quỳ Hợp được bảo tồn, truyền dạy với mong muốn tôn vinh, phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc Thổ.

Về làng Lung trải nghiệm văn hóa dân tộc Thổ

Huyện Nghĩa Đàn đang xây dựng mô hình du lịch văn hóa dân tộc Thổ tại làng Lung, xã Nghĩa Lợi để thu hút du khách, góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Đến với làng Lung, du khách sẽ được trải nghiệm những nét văn hóa độc đáo.

Làng Lung thuộc xã Nghĩa Lợi, huyện Nghĩa Đàn (Nghệ An) có 3 mặt tựa núi, nằm giữa thung lũng phì nhiêu, cây trái tốt tươi, khu dân cư được xếp thành hình ô bàn cờ. Đây là nơi cư trú của đồng bào dân tộc Thổ. Bà con làng Lung còn lưu giữ được khá nhiều nét văn hóa truyền thống. Làng Lung được lựa chọn xây dựng mô hình du lịch cộng đồng để du khách trải nghiệm văn hóa dân tộc Thổ. Ảnh: Quốc Đàn 

Bí quyết làm bánh lá gai của người Thổ

Bánh gai của đồng bào dân tộc Thổ mang nét riêng biệt bởi bánh được làm từ lá gai tươi, giã bằng tay, hong bằng cũi cùng với sự tỉ mỉ của người làm bánh.

Nghề làm bánh lá gai của đồng bào dân tộc Thổ ở làng Lung, xã Nghĩa Lợi, huyện Nghĩa Đàn, Nghệ An có từ khi nào, ngay cả đến các bậc cao niên nơi đây cũng không biết. Chỉ biết rằng, khi họ lớn lên thì đã có nghề làm bánh này. Cứ như vậy, người đi trước truyền lại cho người đi sau và nghề làm bánh lá gai đã trở thành một nét văn hóa, bản sắc riêng của người đồng bào dân tộc Thổ.

Lá gai tươi dùng để làm bánh

Đặc sắc lễ hội Bốc Mó của đồng bào dân tộc Thổ ở Nghệ An

Ngày 28/4, tại xóm Mo, xã Nghĩa Xuân, huyện Quỳ Hợp đã tổ chức lễ hội Bốc Mó. Lễ Bốc Mó của cộng đồng dân tộc Thổ ở Quỳ Hợp mang ý nghĩa cầu cho mưa thuận gió hòa, cầu cho nguồn nước dồi dào để phục vụ cuộc sống sinh hoạt và việc tưới tiêu của nông dân.

Lễ Bốc Mó còn có tên gọi khác là lễ cúng đền Mó, khai Mó nước đầu năm - một nghi lễ quan trọng của đồng bào người Thổ có từ xa xưa. Mó nước là nguồn nước ngầm tự nhiên phục vụ sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp của cộng đồng dân tộc Thổ ở huyện miền núi Quỳ Hợp. Lễ Bốc Mó được tổ chức với ý nghĩa là lễ cúng khai thông mó nước, cầu cho mưa thuận gió hòa, cầu cho nguồn nước mó tuôn chảy dồi dào phục vụ cho cuộc sống sinh hoạt và cho việc tưới tiêu của cả cộng đồng. Ảnh: Đình Tuyên

"Chậm đò ho" bài dân ca mang đậm bản sắc văn hoá của người Thổ

Từ bao đời nay, những câu hát dân ca đã gắn bó, thấm sâu vào máu thịt của đồng bào dân tộc Thổ. Những bài ca của họ phong phú về nội dung, phản ánh đầy đủ những cung bậc cảm xúc. Trong số đó, “Chậm đò ho” là bài dân ca nổi tiếng nhất, được hát nhiều nhất trong lễ hội mùa xuân của đồng bào dân tộc Thổ.

Người Thổ tổ chức hội mừng xuân khi hoa đào nở khắp núi rừng.

Nghi lễ nghề nông của đồng bào Thổ

Người Thổ là cư dân bản địa mang nặng dấu ấn văn hóa Việt Mường xa xưa, được bảo tồn tới ngày nay. Nét độc đáo đậm đà bản sắc Thổ chính là tín ngưỡng dân gian về nghi lễ nông nghiệp.

Lễ xuống giống cội nguồn của canh tác nương rẫy
Trong hệ thống quan niệm vạn vật hữu linh, người Thổ tồn tại bền vững tín ngưỡng thờ hồn lúa, vía lúa hay còn gọi là mẹ lúa. Coi cây lúa là loại cây trồng linh thiêng mang lại nguồn sống lớn nhất để cho con người tồn tại và phát triển. 

Tái hiện lễ bốc Mó của đồng bào Thổ tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (4/2017). 

Đặc sắc võng gai có độ bền hàng chục năm của người Thổ Nghệ An

Võng gai là vật dụng quen thuộc ở những xóm người Thổ ở huyện Tân Kỳ. Hàng ngày, những phụ nữ lớn tuổi ở xã Giai Xuân, huyện Tân Kỳ vẫn duy trì công việc trồng cây gai, tước sợi, đan võng.

Những vườn trồng cây gai cạnh nhà là hình ảnh khá quen thuộc khi về những xóm người Thổ ở xã Giai Xuân, huyện Tân Kỳ. Nơi đây bà con vẫn trồng gai để tước vỏ đan võng. 

Độc đáo lễ Bốc Mó của người Thổ

Lễ Bốc Mó hàng năm là lễ tục đặc biệt quan trọng của người Thổ, cầu cho mưa thuận, gió hòa, nguồn nước Mó tuôn chảy không ngừng, để phục vụ cho cuộc sống sinh hoạt và cho việc tưới tiêu của nông dân.

Theo thầy mo Trương Thanh Hải, xóm Phượng, xã Nghĩa Xuân, huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An, từ buổi khai sơn lập làng lập bản, trong tâm thức và tín ngưỡng của người Thổ, lễ Bốc Mó là lễ cúng đền khai thông mó nước. Để tổ chức lễ Bốc Mó, nhân dân chuẩn bị lễ vật chu đáo bao gồm: 1 cỗ xôi gà, bánh đầu chó, sừng trâu, bánh trôi, rượu cần…, đưa đến mó nước của làng (nhiều làng đồng bào thổ đã xây dựng Đền cúng Mó trang trọng linh thiêng), cắt cử người trông coi và thầy mo làm lễ cúng tế. 

Chuẩn bị lễ vật cho lễ cúng.