Độc đáo kiến trúc chùa Chén Kiểu

Quần thể kiến trúc chùa Chén Kiểu (xã Đại Tâm, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng) được bố trí hài hòa trong một vườn cây cổ thụ, có sự phối hợp giữa truyền thống và hiện đại. Qua óc sáng tạo và sự khéo léo của các nghệ nhân đã tạo nên một công trình nghệ thuật kiến trúc độc đáo, mang dấu ấn đặc trưng của chùa Khmer Nam Bộ.

Những hoạ tiết hoa văn độc đáo ở Chùa Chén Kiểu. Ảnh: Thông Thiện/Báo ảnh Việt nam

Chùa Chén Kiểu có tên Khmer là "Wath Sro Loun" hay còn gọi là chùa Sà Lôn. Chùa được xây dựng từ năm 1815, ban đầu được làm bằng cây, lá đơn sơ. Trải qua thời gian và do bom đạn tàn phá nên chùa bị hư hỏng nặng. Năm 1945, được sự ủng hộ và quyên góp của người dân, phật tử, Hòa thượng Tăng Dúch đã tiến hành xây dựng lại chùa. Đến năm 1985, Hòa thượng Tăng Dúch viên tịch, Hòa thượng Quách Mến làm trụ trì và tiếp tục cho tu sửa, xây dựng thêm một số công trình để hoàn thiện và khánh thành vào năm 1989.

Theo người dân bản địa, sở dĩ có tên gọi là chùa Chén Kiểu bởi vì ngay từ ban đầu, do ảnh hưởng của chiến tranh, chùa xuống cấp không có kinh phí để tu sửa và người dân đã quyên góp, đem vào chùa những cái chén, đĩa, tô bằng sứ kiểu để tu sửa. Cũng từ đó, cái tên Chén Kiểu ra đời.

Toà Chính điện chùa Chén Kiểu. Ảnh: Nguyễn Thắng/ Báo ảnh Việt nam

Toà Chính điện chùa Chén Kiểu. Ảnh: Nguyễn Thắng/ Báo ảnh Việt Nam

Với những đặc điểm kiến trúc ấn tượng, chùa Chén Kiểu không chỉ là địa điểm tâm linh để mọi người đến cúng viếng mà còn là địa chỉ du lịch hấp dẫn du khách thập phương. Ảnh: Lê Minh/Báo ảnh Việt Nam 

Tượng Phật Bà trong vườn tượng chùa Chén Kiểu. Ảnh: Lê Minh/ Báo ảnh Việt Nam

Quần thể kiến chúc chùa Chén Kiểu bao gồm: cổng chùa, ngôi chính điện, Sala, nhà Phật hội, nhà Tam bảo, thư viện, tăng xá….được bố trí hài hòa trong một vườn cây cổ thụ có diện tích trên 2,1 ha.

Chùa Chén Kiểu mang đậm nét văn hóa Khmer Nam Bộ. Các hoa văn uốn lượn cách điệu với nhiều mà sắc đan xen. Điều hay nhất là những người thợ điêu khắc đã vô cùng khéo léo tạo ra hình tượng của những vị thần để trang trí cho ngôi chùa này. Những tòa tháp cao trên nóc, những hoa văn trên ngói, nét điêu khắc trên tường trên cột.

Dọc lối vào chùa là 2 hàng tượng tiên nữ Apsara – tượng trưng cho sắc đẹp vĩnh hằng. Ảnh: Lê Minh/ Báo ảnh Việt Nam

Kiến trúc toà tháp Kim Quang ở chùa Chén Kiểu. Ảnh: Nguyễn Thắng/Báo ảnh Việt Nam

Toà Chính điện chùa Chén Kiểu. Ảnh: Nguyễn Thắng/ Báo ảnh Việt Nam 

Ngôi chính điện là một tòa nhà kiên cố và rộng lớn với 16 hàng cột lớn. Nền lát gạch bông và phần lớn các mảng tường ở đây cũng đều được ốp gạch men (đủ màu, và lớn nhỏ khác nhau).

Cũng giống như những ngôi chùa Khmer khác, mái chính điện chùa chùa Chén Kiểu được xây dựng theo dạng tam cấp, tức có 3 nếp, nếp dưới cùng lớn nhất và nhỏ dần ở bên trên. Nếp trên cùng có hình tam giác, hai đầu đao mỗi bên cong lên, và nơi trung tâm có đỉnh nhọn cao vút.

Lối vào chùa Chén Kiểu. Ảnh: Lê Minh/Báo ảnh Việt nam

Hình tượng tiên nữ Apsara được trang trí trên các cột ở chùa Chén Kiểu. Ảnh: Thông Thiện/Báo ảnh Việt Nam

Hình tượng tiên nữ Apsara được cách điệu hóa với phần đuôi chim thần Krut ở khuôn viên chùa Chén Kiểu. Ảnh: Lê Minh/Báo ảnh Việt Nam

Hình tượng rắn thần Nagar được trang trí ở chùa Chén Kiểu. Ảnh: Thông Thiện/Báo ảnh Việt Nam

Mái được trang trí nhiều họa tiết với màu sắc rất đẹp mắt. Mái trên hình tam giác được trang trí đẹp như tấm thảm nhiều màu sắc phơi mình giữa bầu trời. Hai đầu đao ở hai bên cong vút như có sự giao cảm tâm linh với đấng cứu rỗi cho linh hồn con người, phù hộ độ trì cho chúng sinh được an bình, lạc nghiệp.Mặt sau chính điện là một mảng tường đắp nổi bởi nhiều mảnh chén kiểu vỡ rất sắc sảo. Phía trong chính điện là nơi thờ Phật Thích Ca. Trên nóc bên trong chính điện là những hình vẽ về cuộc đời của Phật Thích Ca, hành trình khi Phật Thích Ca sinh ra đến khi niết bàn thành Phật.

Phật tử hành lễ trong Chính điện chùa Chén Kiểu. Ảnh: Lê Minh/Báo ảnh Việt nam

Giữa sân chùa là cột cờ với tượng rắn thần Nagar 5 đầu. Xung quanh là những dãy nhà phục vụ cho việc tu học và nghỉ ngơi. Đặc biệt, phía sau ngôi chùa là khu vườn tiểu cảnh. Nơi tái hiện những câu chuyện về Phật Thích Ca.

Chùa Chén Kiểu thu hút rất đông du khách đến viếng thăm, đặc biệt là các dịp lễ, Tết. Không chỉ đồng bào Khmer, mà người dân trên khắp mọi miền Tổ quốc cũng tìm về chùa Chén Kiểu để hành hương, cầu bình an và chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiến trúc của chùa cũng như tìm hiểu văn hóa của đồng bào Khmer.

Bài: Thông Thiện - Ảnh: Nguyễn Thắng, Lê Minh, Thông Thiện

Báo ảnh Việt Nam - 02/06/2025