Nộm lá sắn - Món ăn đặc sắc của người Cống ở Lai Châu

Người Cống là một trong những dân tộc thiểu số sinh sống chủ yếu tại các huyện miền núi của tỉnh Lai Châu như Phong Thổ, Sìn Hồ và Mường Tè. Với số lượng dân số khiêm tốn, đồng bào Cống đã và đang nỗ lực gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống của mình, trong đó có ẩm thực - một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa tinh thần.

Nộm lá sắn là một món ăn dân dã, đặc trưng của người Cống ở Mường Tè, tỉnh Lai Châu. Món ăn này được chế biến từ những lá non của cây sắn, một loại cây trồng phổ biến ở vùng núi cao Tây Bắc.

Ẩm thực của Người Cống rất tinh tế và đa dạng với các món bánh, món nộm, cá sấy khô, thịt khô làm chua hoặc sấy khô để bảo quản. Trong đó, món nộm lá sắn có lẽ là một trong những món rất lạ của người Cống. Theo các cụ kể rằng, ngày xưa khi đi lên nương, rẫy người Cống thường hái những lá sắn non để ăn. Dần dần, ăn lá sắn thấy lạ thì họ mang về nhà luộc chín lên, trộn cùng mắc khén, tỏi, ớt để tạo thành một món ăn độc đáo.

Lá sắn non với màu xanh tươi được hái từ vườn sắn của đồng bào dân tộc Cống ở Nậm Khao, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu.

Các gia vị đặc trưng của món nộm lá sắn: mắc khén (hạt tiêu rừng Tây Bắc), tỏi, ớt, sả, muối và mè rang thơm phức

Sả là một nguyên liệu trong món nộm lá sắn

Để làm nộm lá sắn, người Cống thường chọn những lá sắn non, mềm, có màu xanh nhạt. Sau khi hái về, lá sắn được rửa sạch, ngâm trong nước muối loãng để loại bỏ chất độc. Tiếp theo, lá sắn được vớt ra, xả lại với nước sạch rồi luộc nhiều lần trong nước sôi.

Nước trộn nộm lá sắn được pha chế từ muối, mắc khén, tỏi, ớt,... theo tỉ lệ vừa ăn. Lá sắn sau khi luộc kỹ sẽ được thái sợi mỏng, cho vào nước trộn nộm, thêm chút mè rang, đôi khi có cả thịt lợn hay cá suối khô... rồi trộn đều.

Nộm lá sắn có vị cay nồng, thơm phức, ngọt ngọt, và rất dễ ăn. Món ăn này thường được dùng kèm với cơm nếp hay xôi.

Sau khi hái về, lá sắn được rửa sạch, ngâm trong nước muối loãng để loại bỏ chất độc

Sả, tỏi, ớt được thái nhỏ trước khi trộn nộm lá sắn

Món nộm lá sắn hoàn chỉnh với màu xanh đặc trưng, rắc thêm chút mè rang và ớt đỏ tươi bên trên

Xưa nay, cây sắn thường được biết đến với công dụng lấy củ làm lương thực, nhưng lá sắn sau khi chế biến đúng cách lại có thể ăn được. Lá sắn sau khi luộc có vị hơi đắng nhẹ, kết hợp với vị cay nồng của mắc khén và hương thơm đặc trưng của mè rang đã làm nên một món nộm chỉ cần ăn một lần là nhớ mãi hương vị.

Mâm cơm gia đình người Cống với món nộm lá sắn đặc sắc đặt giữa mâm, bên cạnh xôi nếp và các món ăn truyền thống khác, thể hiện nét văn hóa ẩm thực phong phú của đồng bào dân tộc thiểu số vùng Tây Bắc.

Trong một mâm cơm truyền thống của người dân tộc Cống ở Mường Tè, Lai Châu không thể thiếu món nộm lá sắn. Du khách khi đến huyện Mường Tè đều không khỏi ngạc nhiên và thích thú khi được biết và thưởng thức món ăn độc lạ này.

Món nộm lá sắn hoàn chỉnh với màu xanh đặc trưng, rắc thêm chút mè rang và ớt đỏ tươi bên trên.

Ngoài ra, nộm lá sắn còn được dùng làm món ăn vặt hoặc món khai vị trong các lễ hội truyền thống. Món ăn này không chỉ ngon mà còn rất bổ dưỡng, có tác dụng giải nhiệt, thanh lọc cơ thể.

Bài, ảnh: Công Đạt

Báo ảnh Việt Nam - 04/03/2025